Activity

39-Petroglifos de Amoedo: 2ª Ruta Norte (Cavada Matanza, Cama do Vello, Monzón, Pedroso, Sardiñeira...)

Download

Trail photos

Photo of39-Petroglifos de Amoedo: 2ª Ruta Norte (Cavada Matanza, Cama do Vello, Monzón, Pedroso, Sardiñeira...) Photo of39-Petroglifos de Amoedo: 2ª Ruta Norte (Cavada Matanza, Cama do Vello, Monzón, Pedroso, Sardiñeira...) Photo of39-Petroglifos de Amoedo: 2ª Ruta Norte (Cavada Matanza, Cama do Vello, Monzón, Pedroso, Sardiñeira...)

Author

Trail stats

Distance
12.87 mi
Elevation gain
1,608 ft
Technical difficulty
Moderate
Elevation loss
1,365 ft
Max elevation
1,374 ft
TrailRank 
58
Min elevation
480 ft
Trail type
One Way
Coordinates
2121
Uploaded
August 28, 2017
Recorded
September 2014
Be the first to clap
4 comments
Share

near Amoedo, Galicia (España)

Viewed 3090 times, downloaded 37 times

Trail photos

Photo of39-Petroglifos de Amoedo: 2ª Ruta Norte (Cavada Matanza, Cama do Vello, Monzón, Pedroso, Sardiñeira...) Photo of39-Petroglifos de Amoedo: 2ª Ruta Norte (Cavada Matanza, Cama do Vello, Monzón, Pedroso, Sardiñeira...) Photo of39-Petroglifos de Amoedo: 2ª Ruta Norte (Cavada Matanza, Cama do Vello, Monzón, Pedroso, Sardiñeira...)

Itinerary description

En esta 2ª ruta de petroglifos de la zona norte de Amoedo se indican los situados a media ladera de los montes (Outeiro do Allo, Pedroso...) que delimitan el valle que se extiende desde el Monzón al norte hasta el Buxel al sur, y que se encuentran periféricos y a más altitud que los descritos en la ruta 1ª (ver ruta Wikloc "Petroglifos de Amoedo: Ruta Norte 1ª...").

Y aunque son piedras más escasas y menos aparentes en general, con una clara funcionalidad de señalar y controlar zonas importantes (humedales, pastos, caminos), sus excepcionales emplazamientos las hacen especialmente atractivas, sobre todo al solpor.

La Séptima2

Comentarios:

1-La línea recta del track no es camino.
2-Asimismo, como se ve en el mapa, es fácil ir por la pista desde Cama do Vello al petro Monzón o viceversa.
3-Señalar también que al ser un track suma de varias visitas a la zona, los 20 km totales que indica la ruta Wikiloc son excesivos, siendo como mucho 15 km la cifra real
.
4-Con las RUTAS AMOEDO NORTE 1ª y 2ª y la RUTA de la ZONA SUR (ver Wikloc "Petroglifos de zona sur de Amoedo...") completamos la visita a la mayoría de los petroglifos de la "zona GEOGRÁFICA Y ESTILÍSTICA" Amoedo (alguno tan fundamental como Coto do Castro en Cepeda y el de Teixiñas en Borbén), incluidos en la reciente SENDA ARQUEOLÓGICA DE AMOEDO, muchos de ellos de los más extraordinarios y "enormes" de los que se pueden disfrutar "todavía" en el llamado Grupo de Grabados Rupestres del Noroeste Ibérico.

5-Nuestra relación con estos grabados comenzó desde que hace unos años unos cazadores nos habían confirmado que por detrás de la gasolinera de Amoedo había petroglifos.
En Agosto de 2012 acudimos a una xeira nocturna para visitar algunos de los petroglifos de Amoedo guiada por X. L. Vilar del Instituto de Estudos Miñoranos (www.IEM.gal) y organizada por Jorge Álvarez (líder cultural de la zona) y Antonio Graña (presidente de la Comunidad de Montes de Amoedo) que ya por entonces eran los responsables del proyecto de hacer y lanzar LA SENDA ARQUEOLÓGICA DE AMOEDO.

Y poco a poco, fura que fura, lo han conseguido, y desde Marzo de 2017 dicha SENDA ya es una realidad oficial. (ver las fotos del cartel indicativo).

En estos años, ante la curiosa ausencia de referencias a alguno de estos importantes petroglifos en las guías generales (1), hemos ido visitando los petroglifos (y mámoas) de todo el valle (desde el monte Monzón en el norte al monte Buxel en el sur) con ayuda de los mapas y coordenadas de Antonio Fernández (Aconcagua25000.blogspot.com), los mapas provisionales de la senda arqueológica que nos había proporcionado Jorge Álvarez, y la bibliografía arqueológica de la Universidad de Santiago relacionada con la zona (2,3,4,5).

La ZONA SUR de Amoedo (por debajo del río Alvedosa y de la carretera de Pazos de Borbén a Redondela) ya la habíamos visitado (ver "Petroglifos de Ruta Sur de Amoedo-Cepeda-Borbén" en Wikiloc).

Ahora completamos la visita a toda la ZONA NORTE del valle, dividiéndola en 2 RUTAS:
-1ª RUTA NORTE con los petroglifos (y mámoas) más conocidos, abundantes y llamativos.
-2ª RUTA NORTE (ver Wikiloc "Petroglifos de Amoedo: 2ª Ruta Norte...") con petroglifos más periféricos y escasos pero poseedores de excepcionales emplazamientos y vistas (sobre todo al solpor).

Y nos parece que los impresionantes petroglifos de esta zona geográfica, como Coto do Castro, Teixiñas (joya pétrea destrozada por el fuego gracias a la ignorancia, desprecio y pasividad escandalosas de los que debían velar por su seguridad y tenían los medios para ello), Pinos de Reboreda, Leghoa Seca, Rabadeira y Matanza, tienen una personalidad y estilo que los define y distingue claramente de los de otros valles o zonas del Grupo de Grabados Rupestres del Noroeste Ibérico.

Asimismo nos parece evidente que el valle que va desde el Monzón al Buxel forma un CONJUNTO arqueológico EXCEPCIONAL (no conocemos de ningún otro de similar riqueza) de tierra, mámoas, asentamientos y petroglifos, en el que se aprecian las DIFERENCIAS de las culturas de las sociedades del Megalitismo neolítico con las del Cobre-Bronce, a la vez que se visualiza su CONTINUIDAD en el tiempo y en el espacio.

Por ello pensamos que, A CORTO PLAZO y como mínimo, debería hacerse una excavación en toda regla de ALGUNA de las imponentes mámoas (por ejemplo la grande-dolmen? y las 2 satélites más pequeñas-cistas? que forman una estrecha y sugerente asociación de 3 mámoas en Chans do Espiñeiro)...

...como paso previo para ir consiguiendo EL OBJETIVO, a medio plazo, que sería excavar TODAS las mámoas del valle Monzón-Buxel que permitiera, junto con los petroglifos y los asentamientos del Cobre-Bronce localizados, hacer de todo el valle un EXTRAORDINARIO Y UNICO EN SU ESPECIE RECORRIDO ARQUEOLÓGICO GLOBAL en el que apreciar de qué maneras esta tierra desde hace 6000 años fue marcada, apropiada, humanizada y culturizada por aquellos nuestros antepasados.

La Séptima2

Nota1:
Los calcos (firmados por APS) son de "nuestro" admirado arqueólogo ANTONIO de la PEÑA SANTOS del Museo de Pontevedra, máxima autoridad en el estudio del Grupo de Grabados Rupestres del Noroeste Ibérico, y autor de la mayor parte de los bellísimos calcos de petroglifos que habitualmente se manejan.

Nota2:
No hemos encontrado nomenclatura oficial definitiva para cada petroglifo, de tal manera que los hemos nombrado en relación a la zona aproximada que ocupan en el mapa.
Creemos que una vez conseguida y delimitada la Senda Arqueológica actual, se necesitaría hacer una GUÍA CON LA NOMENCLATURA DE CADA PETROGLIFO, y si es posible, que incluyera los calcos que realizaron estudiosos como Antonio de la Peña.

Nota3:
A destacar la actuación modélica y el esfuerzo de la Comunidad de Montes de Amoedo, personalizada en su presidente Antonio Graña, en el acondicionamiento, limpieza, y mantenimiento de los caminos que nos permiten acercarnos a los petroglifos.
Un ejemplo de implicación en el cuidado de los tesoros arqueológicos que cada día es más frecuente encontrar en muchas Comunidades de Montes, conscientes de su papel fundamental, aun con pocos medios, en el cuidado de los montes y de su contenido cultural.
Son parte esencial en el salto cualitativo que se ha dado en los últimos 15 años en el cuidado de los grabados rupestres perdidos entre los toxos y a merced de los incendios.

Bibliografía:

1-Aparicio Casado,B., Carrera Ramírez,F., Peña Santos,A.de la.; “Arte Rupestre en Galicia”. Edicións do Cumio, 2013.
2-Santos Estévez,M.; "Los grabados rupestres de Tourón y Redondela-Pazos de Borbén como ejemplos de un paisaje con petroglifos". Minius, V, (13-40), 1996.
3-Lima Oliveira,E., Prieto Martínez,MP.; "La arqueología en la gasificación de Galicia 16: Excavación del yacimiento de Monte Buxel". Traballos de arqueoloxía e patrimonio: TAPA 27, 2002.
4-Seoane-Veiga,Y.; "Novos petroglifos no monte de Rego Novo (Amoedo-Pazos de Borbén). Cuadernos de Estudios Gallegos, LIII, nº 119, 31-52, 2006.
5-Santos Estévez,M.; "Petroglifos y paisaje social en la prehistoria reciente del noroeste de la Península Ibérica". Traballos de Arqueoloxía e Patrimonio. TAPA 38, (77-85), 2008.

Sugerencias:
1-Dado que los petroglifos no se pueden ver adecuadamente sin calcos, creemos que los de todas las piedras grabadas visitables deberían ser fácilmente accesibles al público interesado, en forma de libro o web, sin tener que bucear en publicaciones antiguas y nunca reeditadas muy difíciles de encontrar.
Es una más de las muchas carencias en las que se mueve esta manifestación tan esencial, específica y a la vez universal de la cultura del Grupo de Grabados Rupestres del Noroeste.

ASIMISMO, Y ANTES DE QUE SE PIERDAN ESTOS LIBROS PÉTREOS ÚNICOS E INSUSTITUIBLES, ES PRECISO CONTINUAR Y EXTENDER LA CAMPAÑA SISTEMÁTICA, LIDERADA POR LAS FUERZAS VIVAS CULTURALES LOCALES, QUE CONCIENCIE A LAS INSTITUCIONES OFICIALES DE CARA A PEDIR QUE TODOS Y CADA UNO DE LOS PETROGLIFOS DEL NOROESTE SEAN DECLARADOS PATRIMONIO DE LA HUMANIDAD?. ( ver "SOS ARTE RUPESTRE GALEGA").

La Séptima2

Waypoints

PictographWaypoint Altitude 1,470 ft
Photo ofPT MONZON COVAS Photo ofPT MONZON COVAS

PT MONZON COVAS

PictographWaypoint Altitude 1,226 ft
Photo ofPT CAVADA MATANZA1 Photo ofPT CAVADA MATANZA1 Photo ofPT CAVADA MATANZA1

PT CAVADA MATANZA1

PictographWaypoint Altitude 1,193 ft
Photo ofPT CAVADA MATANZA2 Photo ofPT CAVADA MATANZA2

PT CAVADA MATANZA2

PictographWaypoint Altitude 1,235 ft
Photo ofPT COVA CAMINO Photo ofPT COVA CAMINO

PT COVA CAMINO

PictographWaypoint Altitude 1,390 ft
Photo ofPT COVAS Photo ofPT COVAS

PT COVAS

PictographWaypoint Altitude 1,406 ft
Photo ofPT CAMA DO VELLO Photo ofPT CAMA DO VELLO Photo ofPT CAMA DO VELLO

PT CAMA DO VELLO

PictographWaypoint Altitude 0 ft

PT PEDROSO

PictographWaypoint Altitude 0 ft
Photo ofPT GRAN LAXE Photo ofPT GRAN LAXE Photo ofPT GRAN LAXE

PT GRAN LAXE

PictographWaypoint Altitude 0 ft
Photo ofPEDRA TAIO-VISTAS Photo ofPEDRA TAIO-VISTAS Photo ofPEDRA TAIO-VISTAS

PEDRA TAIO-VISTAS

PictographWaypoint Altitude 1,163 ft
Photo ofPT PEDRA SARDIÑEIRA

PT PEDRA SARDIÑEIRA

PictographWaypoint Altitude 1,209 ft
Photo of3 MAMOAS CONJUNTO

3 MAMOAS CONJUNTO

PictographWaypoint Altitude 1,212 ft
Photo ofMAMOA PARTIDA

MAMOA PARTIDA

PictographWaypoint Altitude 985 ft
Photo ofPT CRUZ

PT CRUZ

PictographWaypoint Altitude 965 ft
Photo ofPT FLOR AMOEDO Photo ofPT FLOR AMOEDO

PT FLOR AMOEDO

PictographWaypoint Altitude 983 ft

PT DUDOSO

PictographWaypoint Altitude 961 ft

PT O OUTEIRIÑO

PictographWaypoint Altitude 969 ft
Photo ofPT LEGHOA SECA2

PT LEGHOA SECA2

PictographWaypoint Altitude 950 ft
Photo ofPT LEGHOA SECA3

PT LEGHOA SECA3

PictographWaypoint Altitude 0 ft
Photo ofPT REGUEIRIÑO Photo ofPT REGUEIRIÑO

PT REGUEIRIÑO

Comments  (4)

  • Photo of medusaw
    medusaw Mar 10, 2019

    Sen palabras.. gracias por compartila, fixen a ruta e creo que fáltanme moitas cousas por ver.. é un lugar máxico a pesar de todo o maltrato que ten. Bo traballo e esperemos que se tome en conta o valor que todo eso ten.

  • la septima2 Mar 13, 2019

    Muchas gracias por hacer la ruta y por captar su esencia: hay tesoros perdidos en el monte que con su potencia, persistencia y humildad perforan, sin prisa, el olvido del tiempo, nos recuerdan lo que hicimos y reflejan lo que fuimos.
    Salud.

  • Photo of srmuinhos
    srmuinhos Oct 20, 2020

    Hola. onde podo atopar calcos dos petroglifos de que se fala aquí?

    Saludos.

  • la septima2 Oct 21, 2020

    Buenos días. No es fácil encontrar calcos de los petroglifos Amoedo. Nosotros encontramos algún calco en la red. También hay calcos de esa zona en los trabajos nº 2-4 y 5 citados en la bibliografía del comentario de la ruta, que también se pueden bajar de la red.
    Además en ese tiempo todavía no hacíamos Fotogrametría que nos permite conseguir imágenes de los grabados aunque las condiciones de visibilidad no sean adecuadas.
    Dado que para ver un petroglifo es necesario disponer de una imagen (foto, calco, 3D...) que nos oriente en los muchos momentos en que no se ven bien los grabados, echamos de menos una web oficial que nos permitiera acceder a toda la bibliografía sobre el tema, y a todos los calcos de las piedras grabadas.
    Salud.

You can or this trail