A Cañiza-Achas-A Cañiza

A Cañiza é un dos poucos topónimos castelanizados de Galicia aínda vixente e que así consta no Nomenclatura oficial de Galicia. Desta forma deriva o xentilicio cañicense.

A Comisión de Toponimia da Xunta de Galicia estableceu, de feito, que o nome correcto e orixinal era A Caniza, forma aínda viva entre algúns habitantes das parroquias do concello. Non obstante, durante as dúas lexislaturas de Alberto Núñez Feijóo ó cargo do goberno galego non se executou a aprobación por parte do Consello da Xunta de dita modificación.

O topónimo orixinal fai referencia ás primeiras construcións na zona: casetas ou canastrosfeitas de canas entrelazadas e colmados (coñecidos na zona coma canizos ou canizas) e ergueitas polos veciños de Valeixe.

A Cañiza e unha Vila entre dúas montañas.

Si a comunidade galega é terra de frondosos camiños, A Cañiza non se queda atrás. Por ser zona de interior, lugar de paso, de tránsito desde a meseta ata o litoral, sempre contou con importantes carreiros que co paso do tempo, o progreso e a chegada das novas infraestructuras terrestres, que esixían acurtar distancias e eliminar accidentes orográficos no seu percorrido, relegaron a estes carreiros a un segundo plano, quedando na maioría dos casos cubertos polo esquecemento.

Para camiñar, Galicia. A súa xeografía xa desde outrora estivo vertebrada por infinidade de camiños, carreiros e vías de comunicación hoxe recuperadas e rehabilitadas grazas ao empuxe que nas últimas dúas décadas alcanzaron o turismo rural e o chamado turismo verde.

Alternativas de lecer que propiciaron que estes viales cargados de historia, da nosa historia máis próxima, volvan ser en boa parte transitables.

A recuperación dalgúns tramos destes viales deu orixe ao que hoxe coñecemos como rutas de senderismo.

Estas rutas ademais de concibirse como unha alternativa máis para gozar do turismo no medio rural, convertéronse tamén nunha boa fonte de coñecemento que permite, os cañicenses, reconciliarse co pasado e comprender mellor a istoria de cada zona. Para os foráneos, os carreiros transfórmanse á súa vez nun escaparate de costumes, paisaxes e arquitectura popular.

A tradición oral permitiu que estas rutas non quedasen confinadas no pasado. Noutros casos as veredas eran de tal prestixio e renombre que os seus tramos volvéronse a trazar co aval de numerosa documentación. A comarca do Paradanta acolle infinidade de carreiros e A Cañiza é un vivo exemplo. Non todos están recuperados. Pero nos últimos anos fíxose un verdadeiro esforzo por sacalos á luz.

As orixes destes carreiros non son coincidentes no tempo e as circunstancias que motivaron a súa andadura tampouco, con todo converxen noutros aspectos compartindo idénticas paisaxes, escondendo nas súas beiras cruceiros, muíños de auga, levadas, canastros, petos de ánimas, pontes, todos eles elementos típicos da arquitectura popular galega e por suposto todos están condicionados polo máis importante dos elementos: A auga conducida a través dos ríos, manantiales, regatos, embalses e que impregna todo o que rega en fonte de beleza co encanto engadido de cada estación.

En canto ó senderismo, si en algo coinciden os seus afeccionados é en resaltar o acougo e solaz que aporta o camiñar sen presa.

A ruta escollida e de sinxelo percorrido. Iniciase dende o pabellón municipal e continua pola zona de piscina exterior para ir ata o río Deva.

Preciosa estampa a dos compañeiros de ruta cruzando o río.

Despois baixase ata o pobo das Achas, para volver as ladeiras que bordean o Val do Deva ata o Embalse que se atopa baixo a autovía A-52.

Chegados a este punto a guía decide, moi acertadamente, seguir o percorrido do Deva para volver o punto de inicio.