Amezketako S. Martinetik Aralarreko 10 tontor

Ibilbide zirkularra: S. Martin-Larrondo-Zabalegi-Artubi-Uakorri-Elizkaitz-Beoin-Urgoiti-Urkute-Kobagaine-Arbelo-Labeongo punta-Pardeluts-Arritzaga-S. Martin.

Mendikate guztietan badaude tontor eta paraje batzuk besteak baino ezagunagoak direla, gehiago bisitatuak izaten direnak.

Ibilbide hontako proposamenean Amezketatik Aralar Parke Naturaleko mendi kasko eta bazter bakartiak ikuskatzeko aukera izango degu. Leku horiek ohiko bideetatik kanpora eta halaber nahiko gertu gelditzen dira.

Amezketako San Martin aisialekutik 400 bat metro gorago dagoen Dantxariensaletxea baserria da abiapuntua. Larrondo aldera dijoan GR20 bidetik hasiera emango diogu, porlanezko bidetik gorantz. Gero, ondo balizatutako bidegurutze batean basoan sartuko gera Larrondora joateko. Larrondoko goiko partean bidegurutze bat dago: ezkerrera GR20 aren bidea Urdille lepotik Nafarroako Azkarate herrira doana eta eskubira Igaratzara doan GR121 bidea. Azkeneko hau jarraituko tarte txiki batean Zabalegiko ipar mendebaleko isurialde aldapa gogorraren igoerari hasiera eman arte. Zabalegitik ekialdetik jetsi, leize batearen ondotik pasa eta Artubira igoko gera. Artubitik behera Nafarroko mugarekin topo egingo degu Astunaldeko lepoan, Araitz baliara eta Arritzaga lotzen duen bidea pasatzen da bertatik. Uakorriko ipar isurialdetik hasiko gera igoera aldapatsua alanbre hesi batearen ondotik: Azkaratetik datorren Nafarroako Biraren bidea da, Uakorri eta Elizkaitzetik pasatzen dena. Oako lepoan balizatutako bidea utzi eta Beoin mendi tontorrari igoko gera alanbre hesiaren ondotik jarraituz. Artubitik Beoineraino zeharkaldi hontan mendi amildegien hertzatik gertu ibiliko gera, Malloen gainetik eta Araitz baliarako ikusleku aparta izanik. Zabalegiko igoera kenduta Beoin arte egindako bidea aski ezaguna da. Aurrerantzean bide nabarmenik gabeko parajeetan sartuko gera non tontor arrokatsuak eta mendi larreak nahasturik daude. Beoindik mendebalerantz jetsiko gera Egurtegi tontorra parez pare degularik. Egurtegitik jetsi ondoren Urkute (Urgoiti) izango degu hurrengo parada bere ipar isurialde erdialdean dagoen leizetik pasatuz. Hegoaldeko maldatik behera jarraituta Kobagaine izena duen bi puntako mendira urbilduko gera. Bistan izango degu ipar isualdean mendiari izena ematen dion kobazuloa. Bere ondotik pasatuko gera gorako desnibel handiko aldapa gaindituz. Bi kaskoen arteko lepora zuzenduko dugu bidea eta ondoren Kobagaineko gailurrera iritsiko gera. Kobagainetik Arbelora bitartean gorabera haundirik gabeko zehakaldi oso polita dago. Bista ederrak ikus ditzake bide osoan zehar bainan Arbelok Aralarko panoramika zoragarriak eskeintzen ditu bereziki edozein norabidera begiratuta: malloetako mendiak (Intzeko Dorrea, Aldaon...),Igaratza, Aralarko S. Miguel, Beriain, Putxerri, GR121ren gainetik dauden mendiak (Ganbo, Pardarri..), pasatu ditugun mendi gehienak eta abar haundi bat. Arbelotik ibilbidearen itzulerari ekingo diogu. Kaxkotik jeitsi eta ezkerreko mendilerrotik segituz Labeongo puntara arrimatuko gera tontor harritsu txiki batzuetatik igaroz. Labeongo puntatik Pardelutsera zuzenean aldapan behera joango gera. Pardelutsen GR121rekin bat egingo degu eta sakanean behera jarraituko degu. Arritzagako txabolak eta iturria igaro ondoren balizatutako bidegurutze batean ezkerretik GRa utziko degu, Buruntzuzinetik pasa eta Larrondora doana. PR-Gi-2006 Arritzagako errekarren ondotik Amezketara doan bidea segitu eta Arritzagan izandako mehatzeen egiturak ikuskatzeko aukera izango degu. Haurrerago sakana iztutu eta erreka sakondu egiten dira urjauzi dotore bat besteren atzetik eginez (urak harkaitzean egindako higadurak marmita erraldoien itxura hartu bai dute). Anduitzeko parajera iritsiko gera bere arkaitz monolitikoaren azpian pasatzen bait da bidea. Anduitzeko mendi labarrak, garai batean eskalatzaileen parada zirenak, gaur egun babes berezia dute. Eskalada debekaturik dago. Bertan hainbat hegazti rupikola bizi direlako, sai arreak(putreak), sai zuriak(alimotxeak) eta belatz handiak (Falco peregrinus). Hegazti zaleentzako derrigorrezko parada izan daitekeena. Pixka bat beherago ondo balizatutako bidegurutze batean eskubitik PR-Gi-2005, San Martinera itzuliko gera.

Ibilbide honen perfila nahiko gogorra suerta daiteke, gorabera asko eta malda nahiko pikokoak daudelako. Ala ere, eguraldi kondizio normaleetan, zailtasun berezirik gabeko bideak dira, ibiltzeko errazak. Txango hau negu aldean gauzatu ezkero bakardadea eta ixiltasuna izango ditugu nagusi. Udara aldean berriz artalde eta beste abereen konpainia izango degu bazter guztietan banaturik.

PD: Nahi izan ezkero San Martingo tabernan otordu koxkorra egiteko aukera badago. Aparkalekua eta abiapuntua ere izan daiteke.