Arico Neuvo - Arico Viejo - Barranco de Tajo - Fuente/Galeria el Tajo (Lavadores). (circular)

Vanuit Arico Neuvo, parkeren deden we aan Plaza Benitez de Lugo, en via Arico Viejo op stap naar Galeria el Tajo en haar Lavaderos in Barranco el Tajo, in de volksmond beter gekend als Barranco de Lere. Op deze tocht nemen we ook een kijkje in het kunstatelier "Arte de Cristal". We zien ondermeer overblijfselen van drie aquaducten de ene al beter bewaard dan de andere. We passeren een dorsvloer waarna we vierhonderd meter verder het spoor wat bijster waren. Maar door naar de dichtstbijzijnde hoogspanningsmast te wandelen kwamen we op het juiste pad.
Arico Nuevo vindt zijn oorsprong in de 18e eeuw, toen in 1704 de top van Siete Fuentes uitbarstte, waardoor de belangrijkste bron die El Lomo de Arico bevoorraadde, werd aangetast. De behoefte aan water zorgde ervoor dat de rijkste inwoners van El Lomo de Arico naar Lomo de la Quinta verhuisden. Dit leidde tot de oprichting van het gehucht Arico el Nuevo langs de oude weg die van La Degollada naar El Porís liep. Het bestaat uit een reeks oude herenhuizen uit de 18e en 19e eeuw die lineair zijn verdeeld rond een hoofdweg. Ze zijn gemaakt met channera-steen, uniek timmerwerk en andere traditionele elementen die typisch zijn voor de gemeente. Achter enkele sobere maar elegante gevels gaan talrijke patio's met opmerkelijke charme en frisheid schuil.

Deze pittoreske kern werd in 2007 uitgeroepen tot een site van cultureel belang en van historische waarde.

Het is zeer waarschijnlijk dat de plaatsnaam van de barranco een vervorming is van 'El Ere', verwijzend naar een grote plas of ere (in de Guanche-taal) die in de rivierbedding stond. In het Guanche-tijdperk en in de begindagen van de verovering stond het bekend als Barranco del Boxo (of del Bucio) en het onderste gedeelte als Barranco de Tajo met behoud van dit toponiem van lokale oorsprong, of met de meer recente naam Los Caballos-ravijn.

Menselijke activiteit in het Tajo-ravijn, met zijn gelijknamige bron, dateert uit de tijd van de Guanches. Het is een plaats van natuurlijk, archeologisch en etnografisch belang

De Tajo Galeria is meer dan een eeuw oud. Om gebruik te maken van de natuurlijke bron werd een wasplaats gebouwd, waar in de eerste helft van de vorige eeuw vrouwen, zowel uit El Porís de Abona als uit Arico el Nuevo en -el Viejo, er hun was kwamen doen. De wasplaats is gemaakt van chasnera-plaat, met drie ondiepe gootstenen van ongeveer 2 meter lang en 1 breed, waarlangs het water uit de bron stroomde. Elke gootsteen had zijn functie, een om de kleding te bevochtigen, de tweede voor het inzepen en de laatste voor het spoelen.

Het was meteen ook een ontmoetingsplaats voor sociaal contact. In recentere tijden is het oude kanaal, dat voortdurend onderhoud vergde, onbruikbaar geworden en is het water via leidingen naar de monding van de galerij geleid.
Een belangrijke activiteit in de Barranco was de winning van grote rotsblokken, die werden gevonden in de bedding van het ravijn in de buurt van de Tajo-bron, die werden gebruikt bij de bouw van de vissershuizen in San Miguel de Tajao. Ten slotte, en als een meer recente activiteit, moet worden opgemerkt dat het klimmen in bepaalde delen van het ravijn sterk toeneemt.

Een ander belangrijk aspect met betrekking tot het ravijn is de Virgen de Tajo. Er wordt gezegd dat de Maagd verscheen in het gebied van Los Lavaderos.
Tot voor kort werd gedacht dat het houtsnijwerk van deze kleine maagd in de 16e eeuw op Tenerife werd uitgevoerd door de beeldenmaker en beeldhouwer Pedro Rodríguez. Volgens een recente studie dateert het uit het derde kwartaal van de 15e eeuw gebeeldhouwd in het oude Nederland, waarschijnlijk in Prinsbisdom Luik, en het auteurschap wordt toegeschreven aan een anonieme meestervolger van Jan van Eyck, de beroemdste van de Vlaamse kunstenaars van die eeuw. Later werd het Vlaamse beeld geïmporteerd door de Bourgondische Jorge Grimón, geboren in het graafschap Namen en lid van een adellijke familie. Hij schonk het beeldhouwwerk nadat hij had deelgenomen aan de verovering en overgave van de opstandige Aboriginals vluchtelingen in de menceyato van Abona.

Het is een laatgotisch snijwerk. Het beeld draagt een kroon en een gouden gewaad, in de linkerhand een appel en in de rechter een naakt kind, dat met gekruiste benen een boek in de handen houdt.

Arico bezit hiermee het meest waardevolle artistiek kunstwerk niet alleen omwille van zijn sculpturale kenmerken maar ook vanwege zijn geschiedenis. Bovendien is het volgens historicus Martínez de la Peña het oudste beeld van het hele zuiden van Tenerife en een van de belangrijkste in de archipel.

Door de foute hypothesen en toeschrijvingen aan de Virgen de Tajo, veroorzaakte het ernstige problemen bij het catalogiseren ervan. De Maagd van Tajo bevindt zich momenteel in de parochiekerk van Arico el Nuevo, na een moeizame omzwerving en diverse naamsveranderingen.

Ondanks dat ze naar de achtergrond werd verbannen, bleef de toewijding aan de Maagd van Tajo bestaan. Het bewijs hiervan is een pelgrimstocht die begon in de jaren 70 op initiatief van de plaatselijke pastoor. Deze viering werd elk jaar op 16 augustus gehouden. Het beeld werd dan gedragen door vrouwen, van de parochie van Arico el Nuevo naar de Tajo Galeria, via de historische buurtweg die deze twee plaatsen verbindt. Deze traditie duurde tot ongeveer het begin van de jaren tachtig, toen het werd opgeschort uit angst dat het snijwerk schade zou oplopen.

40 jaar later is de roep, om de traditie van de bedevaart van de Virgen de Tajo verder te zetten groot. Hiertoe werd besloten, ter vervanging van het kwetsbaar beeld van de maagd, om een reproductie in chasnera-steen te bestellen, een werk van de beeldhouwer Francisco Peraza Cabrera.