Camiño dos Arrieiros entre Estacas e Forzáns

O Camiño dos Arrieiros era unha vía comercial que ligaba a comarca de O Ribeiro co porto de Pontevedra e tamén con Santiago de Compostela e varios mosteiros galegos. Era usada para a exportación dos viños, sendo os maiores propietarios dos viñedos o cabildo da catedral compostelá e o mosteiro de Toxos Outos, no concello de Lousame. Outras mercadorías que se transportaban eran o sal e máis o tabaco. Tamén había un tráfico no sentido inverso, terra adentro, de produtos do mar.

Estivo en uso entre os séculos XIV e XVII, cando se pecharon os mercados ingleses e portugueses, desviándose este comercio cara o interior e caendo en abandono esta ruta que transcorre por paraxes de enorme interese paisaxístico e ambiental.

O treito que faremos nesta ocasión, aínda sendo moi curto, pasa por terras de tres concellos: Fornelos de Montes (parroquia de Santa María de Estacas), A Lama (San Martiño de Verducido) e Ponte Caldelas (San Fiz de Forzáns).

Comezamos a nosa andaina no adro da igrexa de Estacas, preto dun afamado restaurante. O templo está erguido en perpiaño con pranta en cruz latina, sendo a cuberta a dúas augas. Nos primeiros metros da camiñada atoparémonos con varias cruces de granito que formaban parte dun vía crucis e deseguido baixaremos por onde agora tamén discorre a nova Vía Mariana Luso Galaica.

Logo de pasar unha antiga pontella sobre o río Couñago, temos que atravesar unha fermosa ponte do século XVII, a Ponte de Anceu, que ten unha construción asimétrica con cinco arcos de distinta luz, tendo o máis grande 11 metros de ancho e o máis pequeño 2,5. A calzada presenta un abombamento e dispón de apartadoiros para os peóns que cadraban cos carros na ponte. Está sobre o río Parada, tributario do Oitavén, e foi reformada polos veciños de Verducido e As Estacas no ano 1828 xa que faltaban tres arcos, a calzada e o peitoril.

Unha vez na outra beira do río Parada, entramos en Verducido que conta coa igrexa de San Martiño, do século XVIII, de fermosa factura e reflexo da riqueza destas terras nesa época debido ao comercio con patacas e millo. A sinalar as torres aos lados da portada e o mecanismo orixinal do reloxo nunha delas.

Axiña, corredoiras avesías vannos levar ata a ponte no río Oitavén nunha contorna de vizosas caducifolias; entrando no concello de Ponte Caldelas por angostos camiños e rematar no campo da festa de San Fiz de Forzáns, a carón da igrexa de pranta rectangular con teito a dúas augas e torre campanario.