CODESEDA - rio Umia - A Grela - cruz de A Grela

Esta é unha ruta facil desde a perspectiva do esforzo físico, ten pouco desnivel pero ao ir bastante pola beira do rio ten partes que a maioría do ano son algo esvaradizas. A pega da ruta é que o mantenemento é regular, hai tramos en que é facil tropezar en silvas que invaden o camiño, neste tempo (finais de marzo) hai partes que están regular por estar encharcadas de auga, e hai un pequeno tramo que está pechado de maleza e hai que buscarse a vida polo bosque que vai pola beira do camiño.
A maioría da ruta vai pola beira do rio Úmia por camiños tipo de pescadores.
No kilómetro 12, 4 se fixo un tramo ida e volta pero aconsellamos non facelo, non ten interese.

Descrición da ruta facilitada pola Asociación Codeseda Viva (promotora da ruta):

Inicio: Robleda de A Sagrada (Codeseda). Hay sitio para aparcar y bar, tienda, carnicería, panadería, kiosko…

Km. 0,4: Conjunto etnográfico de Fontenlo (con fuente de agua).

Km. 1,5: Puente de Campos. Llegamos al regueiro de Fontefría y comienza el tramo de los ríos. Justo antes del puente se puede ver a la izquierda la cascada de Campos (en verano lleva poca agua).

Km. 2,1: Molinos de Fragoso.

Km. 3,0: A Zapateira. Llegamos al río Umia por cuyos márgenes recorreremos unos 6 kms.

Km. 3,6: Refugio de pescadores de Abragán.

Km. 4,9: Molinos Novo, Bascuas y do Ferreiro (Filgueiras), todos en el río Umia.

Km. 6,8: Entorno de la antigua fábrica de luz (queda a unos 40 metros de la ruta, pero su entorno no está desbrozado).

Km. 8,0: Fin del tramo de los ríos. En Marcenlos, al pie del castro de Entrecastrelo (su contorno se ve al otro lado del río), abandonamos en río Umia.

Km. 9,0: Entorno del Castro de Marcenlos (no es accesible).

Km. 10,0: Fincas de Trabadela (Rivela).

Km. 11,0: Robleda centenaria de Porto Bo y Os Rasteiros

Km. 13,3: Capilla de A Grela. Bajando las escaleras que hay enfrente de la capilla hay una fuente de agua.

Despois seguimos ascendendo ata a cruz de A Grela e baixamos ao punto de inicio maioritariamente por pistas de terra .
Ao rematar a ruta aconsellamos visitar o curro da rapa das bestas e uns muiños que hai en Sabucedo, en coche leva ir ata alí 5 minutos,

Parabéns á Asociación Codeseda Viva por promover esta interesante ruta

Romería y procesión Virgen Guadalupe A Grela
Encontro na Cruz da Grela
procesion-guadalupe-virgen-grelaA Cruz da Grela está situada do cumio do monte da Grela, asentada sobre unha rocha natural, esta encóntrase na esquina dun muro, mirando cara unha esplanada natural que forman os cruces dos camiños que iban cara O Coto, a Portela, ao propio lugar de A Grela, e o que baixaba para o centro da parroquia. Este cruceiro ten un pequeno rebaixe tallado polo canteiro ao longo da columna e dos brazos, que por certo non son simétricos, un deles e un pouco máis pequeno que o outro.

O ENCONTRO DA CRUZ DA GRELA tiña lugar pola tarde e formaba parte dos acontecementos relixiosos e sociais que tiñan lugar durante a celebración da festa, dende a iglesia parroquial subían varios santos, e dende a capela da Virxen de Guadalupe saia a Santa, alí nesa esplanada natural, cruce de camiños e presidida pola Cruz tiña lugar o Encontro, os santos facian a reverencia á Santa. A asistencia de xente estaba garantizada, entre veciños e achegados -incluidos os mariñeiros que se achegaban dende as vilas mariñeiras-, subidos ós balos das cerradas para non perder os acontecementos, facian deste acto unha estampa espectacular e marabillosa, unha vez rematado o acto relixioso todos seguían ata a Capela da Grela, días máis tarde veciños de Codeseda subían de novo para baixar os Santos e devolvelos ao seu lugar de orixe. Encontramos no libro Vagalumes de Cabada Vázquez na paxina 211 unha pequena ilustración e un poema que o autor adica a Cruz, a ilustración está realizada por Camilo Díaz Baliño.

Texto de Luis Porto