Gatzaga Buradon / Salinillas de Buradón - Arbina - Peñalasdoce - Toloño - Peña del León - Bonbalatxi
near Gatzaga Buradon / Salinillas de Buradón, País Vasco (España)
Viewed 152 times, downloaded 7 times
Trail photos
Itinerary description
Gatzaga Buradon / Salinillas de Buradón - Arbina (954m) - Peñalasdoce (1.255m) - Toloño (1.277m) - Peña del León (1.215m) - Peña Bonbalatxi (1.224m)
CAS: El Toloño es uno de los montes más míticos de Álava. Da nombre a la sierra más larga y bella de la provincia, no sin polémica: persiste el viejo debate entre la denominación Sierra de Toloño y Sierra de Cantabria... y a debate ha estado también la ubicación exacta de la cumbre, ya que durante años ha habido buzones en diferentes lugares con la inscripción Toloño... Sea como fuere, en este track vamos a pasar tanto por la cima oficial de Toloño, como por varias de los alrededores, en una caminata que se inicia en el bonito pueblo de Salinillas de Buradón.
Aparcamos el vehículo en la entrada del pueblo, en los aparcamientos de al lado del restaurante, y echamos a andar en dirección Este, por la calle San José. Enseguida la carretera se convierte en pista de tierra, y a medida que ascendemos, vamos dejando atrás las últimas casas del pueblo. Siguiendo sin problemas por la pista, vemos de frente la antena que corona la primera cima del día: El Arbina (954m). Seguimos la pista, que bordea la ladera del monte hasta dejarnos a escasos metros de la antena. Aquí nos desvíamos para atacar directamente la cima, dónde, además de la enorme antena, descubriremos un vértice geodésico camuflado entre la maleza. Esta cima no tiene mucho más que ofrecer, así que volviendo sobre nuestros pasos regresamos a la pista, para iniciar la subida a cumbres más interesantes...
Seguimos por la misma pista, hasta que a los pies del Alto del Calvario, nos desviamos para, siguiendo las marcas, bordear dicho alto y salir a unas praderas, desde dónde ya divisamos nuestro siguiente objetivo: Peñalasdoce (1.255m). Siguiendo las marcas (hitos y pintura verde), que en ocasiones son algo confusas, nos situaremos en la base del peñón de Peñalasdoce, que rodearemos para atacarlo por su lado más accesible, llegando sin dificultades a la cima. Desde aquí sí que podremos disfrutar de unas espectaculares vistas, y desde aquí ya divisamos también el punto más alto de estas peñas: la cima del Toloño (1.277m). Hacia allí nos dirigimos.
De camino al Toloño no podemos dejar de visitar las famosas ruinas del legendario Monasterio de Santa María de Toloño, cargado de historia y destruido durante la primera guerra carlista. Desde aquí una senda nos llevará hasta la cima que da nombre a toda esta sierra. Para incorporarnos al murallón rocoso de la misma habremos de ayudarnos un par de veces de las manos, pero llegaremos sin problemas. Ya estamos en la mítica cima de Toloño. Ahora a disfrutar con el paisaje.
Mirando hacia el Sureste veremos que cerca hay también un vértice geodésico. Este vértice suele confundirse también con la cima del Toloño, aunque se encuentra en una posición algo más baja. Seguimos la senda que va hacia el vértice, y continuamos descendiendo por ella hasta llegar a un cruce, señalizado con hitos, que nos indica el desvío hacia la Peña del León (1.215m). El camino aquí se cierra un poco, pero con intuición y fijándonos en las marcas, llegaremos enseguida a la cumbre. Esta cima, que esta ya en territorio riojano, es una bonita atalaya desde la que disfrutar de las vistas hacia las tierras riojanas y de rioja alavesa.
También vemos la Peña Bonbalatxi (1.224m), nuestro último objetivo del día. Regresamos hasta el cruce y seguimos hacia el Este, metiéndonos de lleno en el bosque, hasta llegar a un desvío (señala Bonbalatxi pintado en un árbol). Seguimos la senda con cuidado, fijándonos en las marcas (a veces es un poco confusa), llegando hasta unas campas dónde se encuentra el cruce con la senda que tomaremos para la bajada. Ahora seguimos hacia arriba, buscando las marcas, y tras una pequeña y fácil trepada por unas rocas nos internamos en el bosque. Este tramo es el más confuso de la ruta, pero fijándose bien en la senda y las marcas, llegaremos hasta el buzón de Bonbalatxi, que aunque esta situado en un balcón muy bonito, no se encuentra en el punto más alto de la peña, que está, como puede verse, un poco más al Oeste (es posible acceder siguiendo las senda por la que hemos venido y en el punto más alto atacando directamente la cima, internándose en la maleza), aunque se encuentra sin señalizar.
Para el camino de bajada, descendemos, como ya hemos dicho, hasta las campas donde se encuentra el cruce señalizado con una flecha de pintura roja en una piedra. Esta senda nos llevará, bordeando el bosque, hasta un pilón para ganado que dispone tambíen de una fuente, donde enlazamos con la pista que nos llevará hasta el cruce a los pies del Alto del Calvario, dónde nos desvíamos en la subida. A partir de aquí descenderemos ya por el mismo camino que usamos durante la subida.
--------------------------------------------------------------------------
EUS: Toloño Arabako mendi mitikoenetako bat da. Probintziako mendilerrorik luze eta ederrenari ematen dio izena, ez polemikarik gabe: Toloño mendilerroaren eta Kantabriako mendilerroaren arteko eztabaida zaharrak bere horretan dirau... eta, eztabaidan, gailurra zehazki non dagoen ere egon da, urte askotan zehar buzoiak egon baitira gailur ezberdinetan Toloño inskripzioarekin... Dena dela, track honetan Toloñoko gailur ofizialetik zein inguruko zenbait tontorretik pasako gara, Buradon Gatzaga herri ederretik abiatzen den ibilaldian.
Herriko sarreran aparkatuko dugu ibilgailua, jatetxearen ondoko aparkalekuetan, eta ekialderantz abiatuko gara, San Jose kaletik. Berehala, errepidea lurreko pista bihurtzen da, eta igo ahala, herriko azken etxeak atzean uzten ditugu. Pistan arazorik gabe jarraituz, eguneko lehen gailurra koroatzen duen antena ikusiko dugu aurrez aurre: Arbina (954m). Mendi-hegala inguratzen duen pistari jarraituko diogu, antenatik metro gutxira utzi arte. Gailurrera zuzenean joateko desbideratu gara hemen, eta, antena handiaz gain, sasi artean kamuflatuta dagoen erpin geodesiko bat topatuko dugu. Gailur honek ez du beste ezer eskaintzen; beraz, gure urratsen gainetik itzuliz, pistara itzuliko gara, gailur interesgarriagoak igotzen hasteko...
Pista beretik jarraituko dugu, Calvario Gainaren magalean desbideratu arte, harrizko mugarriei jarraituz, gainalde hori inguratu eta belardietara ateratzeko. Hortik, Peñalasdoce (1.255m), gure hurrengo helburua, ikusiko dugu jada. Markei jarraituz (mugarriak eta pintura berdea), batzuetan nahaspilatsuak, Peñalasdoce haitzaren oinarrian jarriko gara. Harkaitz hori inguratuko dugu, bere alderik errazenetik igotzeko, eta zailtasunik gabe iritsiko gara gailurrera. Bertatik bai, bista ikusgarriez gozatu ahal izango dugu, eta hemendik ere Toloñoko gailurra (1.277 m) begibistan izango dugu. Harantz goaz.
Toloñorako bidean, Toloñoko Santa Maria monasterioaren hondar famatuak bisitatu behar ditugu. Historiaz betetatako monasterio hau lehen guda karlistan suntsitu zuten. Hemendik, mendi honi izena ematen dion gailurrera eramango gaitu bidexka batek. Hormatxo harritsuan sartzeko, pare bat aldiz eskuekin lagundu beharko dugu, baina arazorik gabe iritsiko gara gora. Dagoeneko Toloñoko gailur mitikoan gaude. Orain, gozatu paisaiarekin.
Hego-ekialdean, erpin geodesiko bat ere ikusiko dugu. Erpin hori Toloñoko gailurrarekin ere nahasten da, baina beherago dago. Erpinera doan bidexkari jarraituko diogu, eta handik jaitsiko gara, mugarriz seinalatutako bidegurutze batera iritsi arte. Han, Peña del León-era (1.215 m) desbideratuko gara. Hemen bidea pixka bat ixten da, baina intuizioz eta markei erreparatuz, berehala iritsiko gara gailurrera. Mendi hau Errioxako lurraldean dago dagoeneko, eta talaia polita da, ikuspegiez gozatzeko.
Peña Bonbalatxi (1.224 m) ere ikusten dugu, eguneko azken helburua. Hara iristeko, bidegurutzera itzuli, eta ekialderantz joko dugu, basoan bete-betean sartuta, desbideraketa batera iritsi arte (Bonbalatxi inskripzioa dago zuhaitz batean margotuta). Bidezidorrari kontu handiz jarraituko diogu, markei erreparatuz (batzuetan nahasia da), eta zelai bateraino iritsiko gara. Hemen bidegurutzea dago, gero jaisteko hartuko dugun bidexka. Orain, gorantz jarraitzen dugu, marken bila, eta harkaitz batzuetatik erraz igo ondoren, basoan barneratuko gara. Tarte hau da ibilbidearen zatirik nahasgarriena, baina bidezidorrari eta markei ondo erreparatuta, Bonbalatxiko buzoira iritsiko gara. Buzoia talai oso polit batean egon arren, ez dago mendiaren punturik altuenean. Ikus daitekeen bezala, puntu hau mendebalderantz pixkat gorago dago (joan garen bidexkari jarraituz sar daiteke, punturik altuenean gailurrerantz zuzenean desbideratuz, landarediatik sartuz), nahiz eta seinalizatuta ez egon.
Jaisteko, lehen aipatutako zelaira bueltatuko gara. Han, pintura gorriko gezi baten bidez seinalatutako bidegurutzea dago harri batean. Bidezidor horrek, basoaren ertzetik, abereentzako piloiraino eramango gaitu. Bertan, iturri bat dago, eta Calvario Gainaren oinaldeko bidegurutzera eramango gaituen pistarekin lotuko gara. Bidegurutzeraino pista jarraituko dugu, eta hemendik aurrera, igoeran erabili dugun bide beretik jaitsiko gara herriraino.
CAS: El Toloño es uno de los montes más míticos de Álava. Da nombre a la sierra más larga y bella de la provincia, no sin polémica: persiste el viejo debate entre la denominación Sierra de Toloño y Sierra de Cantabria... y a debate ha estado también la ubicación exacta de la cumbre, ya que durante años ha habido buzones en diferentes lugares con la inscripción Toloño... Sea como fuere, en este track vamos a pasar tanto por la cima oficial de Toloño, como por varias de los alrededores, en una caminata que se inicia en el bonito pueblo de Salinillas de Buradón.
Aparcamos el vehículo en la entrada del pueblo, en los aparcamientos de al lado del restaurante, y echamos a andar en dirección Este, por la calle San José. Enseguida la carretera se convierte en pista de tierra, y a medida que ascendemos, vamos dejando atrás las últimas casas del pueblo. Siguiendo sin problemas por la pista, vemos de frente la antena que corona la primera cima del día: El Arbina (954m). Seguimos la pista, que bordea la ladera del monte hasta dejarnos a escasos metros de la antena. Aquí nos desvíamos para atacar directamente la cima, dónde, además de la enorme antena, descubriremos un vértice geodésico camuflado entre la maleza. Esta cima no tiene mucho más que ofrecer, así que volviendo sobre nuestros pasos regresamos a la pista, para iniciar la subida a cumbres más interesantes...
Seguimos por la misma pista, hasta que a los pies del Alto del Calvario, nos desviamos para, siguiendo las marcas, bordear dicho alto y salir a unas praderas, desde dónde ya divisamos nuestro siguiente objetivo: Peñalasdoce (1.255m). Siguiendo las marcas (hitos y pintura verde), que en ocasiones son algo confusas, nos situaremos en la base del peñón de Peñalasdoce, que rodearemos para atacarlo por su lado más accesible, llegando sin dificultades a la cima. Desde aquí sí que podremos disfrutar de unas espectaculares vistas, y desde aquí ya divisamos también el punto más alto de estas peñas: la cima del Toloño (1.277m). Hacia allí nos dirigimos.
De camino al Toloño no podemos dejar de visitar las famosas ruinas del legendario Monasterio de Santa María de Toloño, cargado de historia y destruido durante la primera guerra carlista. Desde aquí una senda nos llevará hasta la cima que da nombre a toda esta sierra. Para incorporarnos al murallón rocoso de la misma habremos de ayudarnos un par de veces de las manos, pero llegaremos sin problemas. Ya estamos en la mítica cima de Toloño. Ahora a disfrutar con el paisaje.
Mirando hacia el Sureste veremos que cerca hay también un vértice geodésico. Este vértice suele confundirse también con la cima del Toloño, aunque se encuentra en una posición algo más baja. Seguimos la senda que va hacia el vértice, y continuamos descendiendo por ella hasta llegar a un cruce, señalizado con hitos, que nos indica el desvío hacia la Peña del León (1.215m). El camino aquí se cierra un poco, pero con intuición y fijándonos en las marcas, llegaremos enseguida a la cumbre. Esta cima, que esta ya en territorio riojano, es una bonita atalaya desde la que disfrutar de las vistas hacia las tierras riojanas y de rioja alavesa.
También vemos la Peña Bonbalatxi (1.224m), nuestro último objetivo del día. Regresamos hasta el cruce y seguimos hacia el Este, metiéndonos de lleno en el bosque, hasta llegar a un desvío (señala Bonbalatxi pintado en un árbol). Seguimos la senda con cuidado, fijándonos en las marcas (a veces es un poco confusa), llegando hasta unas campas dónde se encuentra el cruce con la senda que tomaremos para la bajada. Ahora seguimos hacia arriba, buscando las marcas, y tras una pequeña y fácil trepada por unas rocas nos internamos en el bosque. Este tramo es el más confuso de la ruta, pero fijándose bien en la senda y las marcas, llegaremos hasta el buzón de Bonbalatxi, que aunque esta situado en un balcón muy bonito, no se encuentra en el punto más alto de la peña, que está, como puede verse, un poco más al Oeste (es posible acceder siguiendo las senda por la que hemos venido y en el punto más alto atacando directamente la cima, internándose en la maleza), aunque se encuentra sin señalizar.
Para el camino de bajada, descendemos, como ya hemos dicho, hasta las campas donde se encuentra el cruce señalizado con una flecha de pintura roja en una piedra. Esta senda nos llevará, bordeando el bosque, hasta un pilón para ganado que dispone tambíen de una fuente, donde enlazamos con la pista que nos llevará hasta el cruce a los pies del Alto del Calvario, dónde nos desvíamos en la subida. A partir de aquí descenderemos ya por el mismo camino que usamos durante la subida.
--------------------------------------------------------------------------
EUS: Toloño Arabako mendi mitikoenetako bat da. Probintziako mendilerrorik luze eta ederrenari ematen dio izena, ez polemikarik gabe: Toloño mendilerroaren eta Kantabriako mendilerroaren arteko eztabaida zaharrak bere horretan dirau... eta, eztabaidan, gailurra zehazki non dagoen ere egon da, urte askotan zehar buzoiak egon baitira gailur ezberdinetan Toloño inskripzioarekin... Dena dela, track honetan Toloñoko gailur ofizialetik zein inguruko zenbait tontorretik pasako gara, Buradon Gatzaga herri ederretik abiatzen den ibilaldian.
Herriko sarreran aparkatuko dugu ibilgailua, jatetxearen ondoko aparkalekuetan, eta ekialderantz abiatuko gara, San Jose kaletik. Berehala, errepidea lurreko pista bihurtzen da, eta igo ahala, herriko azken etxeak atzean uzten ditugu. Pistan arazorik gabe jarraituz, eguneko lehen gailurra koroatzen duen antena ikusiko dugu aurrez aurre: Arbina (954m). Mendi-hegala inguratzen duen pistari jarraituko diogu, antenatik metro gutxira utzi arte. Gailurrera zuzenean joateko desbideratu gara hemen, eta, antena handiaz gain, sasi artean kamuflatuta dagoen erpin geodesiko bat topatuko dugu. Gailur honek ez du beste ezer eskaintzen; beraz, gure urratsen gainetik itzuliz, pistara itzuliko gara, gailur interesgarriagoak igotzen hasteko...
Pista beretik jarraituko dugu, Calvario Gainaren magalean desbideratu arte, harrizko mugarriei jarraituz, gainalde hori inguratu eta belardietara ateratzeko. Hortik, Peñalasdoce (1.255m), gure hurrengo helburua, ikusiko dugu jada. Markei jarraituz (mugarriak eta pintura berdea), batzuetan nahaspilatsuak, Peñalasdoce haitzaren oinarrian jarriko gara. Harkaitz hori inguratuko dugu, bere alderik errazenetik igotzeko, eta zailtasunik gabe iritsiko gara gailurrera. Bertatik bai, bista ikusgarriez gozatu ahal izango dugu, eta hemendik ere Toloñoko gailurra (1.277 m) begibistan izango dugu. Harantz goaz.
Toloñorako bidean, Toloñoko Santa Maria monasterioaren hondar famatuak bisitatu behar ditugu. Historiaz betetatako monasterio hau lehen guda karlistan suntsitu zuten. Hemendik, mendi honi izena ematen dion gailurrera eramango gaitu bidexka batek. Hormatxo harritsuan sartzeko, pare bat aldiz eskuekin lagundu beharko dugu, baina arazorik gabe iritsiko gara gora. Dagoeneko Toloñoko gailur mitikoan gaude. Orain, gozatu paisaiarekin.
Hego-ekialdean, erpin geodesiko bat ere ikusiko dugu. Erpin hori Toloñoko gailurrarekin ere nahasten da, baina beherago dago. Erpinera doan bidexkari jarraituko diogu, eta handik jaitsiko gara, mugarriz seinalatutako bidegurutze batera iritsi arte. Han, Peña del León-era (1.215 m) desbideratuko gara. Hemen bidea pixka bat ixten da, baina intuizioz eta markei erreparatuz, berehala iritsiko gara gailurrera. Mendi hau Errioxako lurraldean dago dagoeneko, eta talaia polita da, ikuspegiez gozatzeko.
Peña Bonbalatxi (1.224 m) ere ikusten dugu, eguneko azken helburua. Hara iristeko, bidegurutzera itzuli, eta ekialderantz joko dugu, basoan bete-betean sartuta, desbideraketa batera iritsi arte (Bonbalatxi inskripzioa dago zuhaitz batean margotuta). Bidezidorrari kontu handiz jarraituko diogu, markei erreparatuz (batzuetan nahasia da), eta zelai bateraino iritsiko gara. Hemen bidegurutzea dago, gero jaisteko hartuko dugun bidexka. Orain, gorantz jarraitzen dugu, marken bila, eta harkaitz batzuetatik erraz igo ondoren, basoan barneratuko gara. Tarte hau da ibilbidearen zatirik nahasgarriena, baina bidezidorrari eta markei ondo erreparatuta, Bonbalatxiko buzoira iritsiko gara. Buzoia talai oso polit batean egon arren, ez dago mendiaren punturik altuenean. Ikus daitekeen bezala, puntu hau mendebalderantz pixkat gorago dago (joan garen bidexkari jarraituz sar daiteke, punturik altuenean gailurrerantz zuzenean desbideratuz, landarediatik sartuz), nahiz eta seinalizatuta ez egon.
Jaisteko, lehen aipatutako zelaira bueltatuko gara. Han, pintura gorriko gezi baten bidez seinalatutako bidegurutzea dago harri batean. Bidezidor horrek, basoaren ertzetik, abereentzako piloiraino eramango gaitu. Bertan, iturri bat dago, eta Calvario Gainaren oinaldeko bidegurutzera eramango gaituen pistarekin lotuko gara. Bidegurutzeraino pista jarraituko dugu, eta hemendik aurrera, igoeran erabili dugun bide beretik jaitsiko gara herriraino.
Waypoints
Comments (2)
You can add a comment or review this trail
I have followed this trail View more
Information
Easy to follow
Scenery
Easy
Bonita ruta para conocer el Toloño y su entorno. Bien detallada.
Gracias por tu valoración!