Italy, Liguria: Portovenere - Palmaria Isle

Even ten zuiden van Cinque Terre ligt het pittoreske havenstadje Portovenere. Smalle straatjes, gekleurde huisjes en het haventje maken het zowat de zesde parel van Cinque Terre en bovendien is het er veel minder toeristisch druk. In het langgerekte dorpje zijn de bezoekers beter verspreid en heb je niet het gevoel opgesloten te zijn in een druk dorpje, zoals in de vijf dorpjes van de Cinque Terre.
In 1997 werden de Portovenere archipel en Cinque Terre UNESCO Werelderfgoed.

Langs de kustweg Via Olivo zijn er blauw afgelijnde (dus te betalen) parkeerplaatsen maar wij vonden veel korter bij de haven in de Via Garibaldi nog een plaatsje in de (te betalen) parkeergarage onder het Grande Hotel. Weliswaar alleen aan te raden mits kleine auto en goed achteruit kunnen manoeuvreren...

Voor we de ferry naar het eilandje Palmaria nemen, wandelen we nog even het geplaveide pad naar de San Pietrokerk op. Daar stond in de Romeinse tijd een tempel van de godin Venus, waaraan het stadje Portus Veneris (Portovenere) zijn naam dankt. Halfweg het pad is er een soort deuropening in de muur naar de "Grotto Byron". Langs de rotsige kust kan je hier naar de (ingevallen) grot gaan. De liederlijke diplomaat-dichter Lord Byron (1788–1824) verbleef rond 1817 in deze omgeving en zou in de grot gemediteerd hebben en van uit de grot over de golf van La Spezia gezwommen zijn.

De ferry brengt ons op enkele minuten naar het tegenover Portovenere liggende eilandje Palmaria. De naam van het eiland komt niet van de enkele dwergpalmpjes die er groeien maar van het woord "Balma" (=grot). Het is nauwelijks 2 vierkante kilometer groot, de westzijde een wat woestere rotsachtige klif van 188m die schuin afloopt naar het dichter begroeide oosten. Tot halfweg de 20ste eeuw was het eiland bijna uitsluitend militair domein, waarvan nog verschillende min of meer bewaarde forten en militaire bouwwerken getuigen. Daardoor bleef het eiland echter van de toeristische wildgroei gespaard! Er zijn op Palmaria enkele vrij mooie strandjes, een paar restaurantjes en een hotelletje waarin een dertigtal mensen wonen.

Dus een ideaal eilandje voor een rondwandeling! We besluiten om tegen de wijzers van de klok in te wandelen, dus bij het verlaten van de ferry naar rechts. Daardoor waardoor we de stevige klim naar de top van de kliffen aan de westerzijde van het eiland in het begin van de wandeling doen. Op de eerste vijfhonderd meter richting Punta Carlo Alberto zijn nog volledig vlak en lopen langs de kust, met uitzicht op Portovenere.

Voor we Punta Carlo Alberto, het meest westelijke punt, bereiken slaan we linksaf, of beter gezegd links omhoog. Het pad is spaarzaam gemarkeerd en een bordje waarschuwt dat het "difficile" zal zijn. Maar dat valt nog mee, de moeilijkheden blijven beperkt tot enkele keren een metertje over of langs een rotsblok klauteren. Bij nat weer zal het wat gevaarlijker zijn, want slechts hier en daar hangt er een touw als houvast langs een steil stukje.

Hogerop wordt het rotsige pad een bospad voorzien van traptreden en uiteindelijk bereiken het hoogste punt, waar enkele wandelwegen kruisen. We volgen het rood gemarkeerde rechtse pad en komen voorbij het Centro Educazione Ambientale, ingericht in de voormalige Batteria Semaforo van de Italiaanse Marine.

Een paar honderd meter verder vinden we aan een picknickplaats een pad naar rechts. Wie moeilijkere paden niet schuwt en de tijd heeft om volledig rond Palmaria te wandelen kan dit pad volgen. Wij willen slechts over de helft van het eiland wandelen en blijven dus op het bredere pad links, dat ons langs Forte Cavour voert.

Hier op het hoogste punt van Palmaria wou Napoleon reeds in 1808 een fort bouwen. Pas in 1880 was het fort met 21 houwitsers, een centrale batterij en een grote kazerne klaar. Na WO 2 werd een deeltje gemoderniseerd, maar vandaag is alles verlaten. Hekken en verbodsbordjes moeten bezoekers weghouden en grote delen van de buitenmuren zijn volledig overwoekerd en nog nauwelijks als dusdanig herkenbaar.

We wandelen verder langs het brede bospad, een wegwijzer leert ons dat deze weg "Strada dei Condannati" (Weg der Veroordeelden) heet. Het goed begaanbare, aangenaam beschaduwde pad, daalt stilaan naar de noordoostelijke hoek van het eiland en we krijgen af en toe een uitkijkje op de baai van La Spezia.

De laatste stukjes van de afdaling zigzaggen tot op een verharde weg, die we naar rechts volgen. Op het volgende kruispunt van wegels vinden we een rustbank naast de deels bedolven resten van de Batteria Schenello, ook Batteria Albini genoemd. Het fortje met zijn 3-4 kanonnen was bedoeld als ondersteuning voor het nabijgelegen Fort Umberto. Het bleef in gebruik tot de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog.

We gaan links achter Fort Albini verder tot aan de hekken rond Forte Umberto I, die we naar links volgen. Vlak achter de bocht is links tussen het gebladerte de smalle ingang van een ruime grot met enkele (uitgehakte?) kamers. Forte Umberto beslaat de volledige noordoostelijke punt van Palmaria. We volgen dus een heel stuk de hoge gaas-afsluiting.

Uitendelijk brengt de weg ons voorbij de vervallen kerk en naar de enkele huisjes van het gehucht Terrizo, waar het langs enkele trappen rechtsaf naar het strand gaat. In de verte zien we dan ook al snel Punto Seco opdagen, waar de ferry on terug naar Portevenere brengt.

Portovenere wat verder verkennen hoorde er ook nog bij. Door het stemmige autovrije winkelstraatje Via Giovanni Capellini komen we weer langs het geplaveide pad en langs een soort plein bij de trappen naar de uit zwart-wit marmer opgetrokken kerk van San Pietro. Het huidige kerkje werd gebouwd in de 12-13de eeuw, op de overblijfselen van een heiligdom uit de 5de eeuw. Het gebouw heeft zowel romaanse als gotische elementen. De zwart-witte ‘strepen’ die zowel binnen als op de buitenmuur zichtbaar zijn, dateren uit de dertiende eeuw.

We keren terug naar het centrum, voorbij het standbeeld Moeder Natuur langs de Via Vittoria naar de romaanse San Lorenzo kerk. Deze kerk uit 1098 staat op de plaats van de vroegere tempel van Jupiter. Enkele steegjes en straatjes voeren ons daarna terug naar het dorpspleintje aan de haven.

Wandeling op 31 mei 2018.