MERINDADEETAKO BASOAK. Zamanzasko harestietan

Zamanzasko harana edo Merindadea bazter oso basotsua da. Haretxak nagusi badira be, pinu asko be badagoz, sarritan landatuak, eta batzuetan haretxakaz nahastuak, eta jakina, baita baso mistoa be, batez be haran barrenean eta ibai-ertzetan.

Gainera, haran honen inguruak orografia oso konplexua dauka, laberintikoa, hatx-lerro eta hegi apurtuak txokoak eta ibarrak inguratzen dituezala, baita sakonune handiak be, non ibaiak bere ibilgua bilatzen daben, Ebrok berak berbarako. Hori horrela, Zamanzas lapiko basotsu baten modukoa da. Zinez harrigarriak dira Meridadeetako inguru honeek.

Osterantzean, Gaztelako Konterriaren sorlekuan garan lez, Merindadeetan ez dira falta bazter historiko interesgarriak, labar-hilerriak, eremitorioak, eleiza erromanikoak…

Ibilbide honetan baso-gune politak dagoz, batez be bidezidorretan gabizala: Gallejones-Bascones, Aylanesko pistagaz lotzeko zatia, Aylanestik Gallejonesera. Harana inguratzen daben hatx-hegien ikuspegiak ederrak dira, baina badira zati arruntagoak, normalean pista zabaletan, baita gogaikarri samarrak be: tarte luze samar baten pista zaharra landarak erdi jan dabenez, ez da erosoa ibiltea, baina ez dago oztoporik aurrera segitzeko (2023-9-30). Praka luzeak jantzi behar.

Aylanes herrira igoteko pista, barriz, aldats gora eta harri-kirrizkoa izanik, ez da oso gustukoa, baina merezi dau igotea, gero Aylanestik hasierako tokira bide polit batetik itzultzeko.

Ibilbidean sarritan PR eta SL baten markak eta errotuloak ikusiko doguz, baina ez dot jakin zein PR dan.



ZER IKUSI INGURUETAN

VALDEBEZANA

HOZ DE ARREBA: El Piscarcianoko kobak
LÁNDRAVES – MUNILLA: Las Palancas arroila


VALDEPORRES

PUENTEDEY: ibaia eta arkua, herria
QUINTANILLA DE VALDEBODRES: Arkitektura eta herrian bertan dagoan ubegia


MANZANEDO-ZAMANZAS

MANZANEDO: Arkitektura, Las Mesillas kastroa, Las Mesas nekropolis, Cueva del Moro o del Hoyo eremitorioa (VIII-IX)
CRESPOS: Eliza erromanikoa, los Moros de Santillana hilobiak
ARREBA: San Juan eliza platereskoa, Castillo de Arreba
SAN MIGUEL DE CORNEZUELO: San Miguel de Cornezuelo eliza erromanikoa, Castro del Holladillo, herriaren etxeak
ARGES: San Pedro eremitorioa, Trikuharria
RIOSECO: Monasterioaren hondarrak
CIDAD DE EBRO-TUDANCA: Los Tornos arroila eta Tudanca herriaren ingurua
CIDAD DE EBRO: Fuentehonda ubegia (osteratxu bat, 5km joan-etorri)
GALLEJONES: Etxeak
VILLANUEVA DE RAMPALAY: Zubi gotikoa, XIII mendekoa
AILANES: Eleiza erromanikoa, kapitel interesgarriak


VILLARCAYO-CASTILLA LA VIEJA

ESCAÑO: Eliza erromanikoa
CIGÜENZA: Necrópolis de San Andrés
FRESNEDO: Nekropolis VIII-IX
BISJUECES: Eliza gotikoaren portiko errenazimendukoa
LA ALDEA: Salzar sendiaren dorrea eskasa
TORME: Etxetzarrak, López Salazar sendiaren jauregia
SALAZAR: Salazar sendiaren dorrea, etxetzar eskutudunak, arkitektura, ertaroko uraska


MEDINA DE POMAR

MEDINA DE POMAR: Velasco sendiaren alkazarra, Santa Clara Monasterioa, Santuario de Nuestra Señora del Salcinar y del Rosario santutegia, XIII mendea, Santa Cruz eleizea (parrokia), XIV mendekoa, XV.eko erretaula bikaina daukana, San Pedro de la Misericordia konbentoa, XVIII mendeakoa, San Millán ermita, XII, harresiaren ateak (De la Cadena eta de La Juderia, XVI, XVI), Casa de los Salinas – Paz (XIII), museoak (Merindadeen museo historikoa, erromanikoaren museoa, Santa Clarareen museoa).
TORRES DE MEDINA: San Andres elizako erretaula, XV.eko erretaula bikaina
BUTRERA: Eliza erromaniko bikaina


VALDIVIESO

INCINILLAS-VALDENOCEDA DE VALDIVIESO: Los Hocinos arroila
VALDENOCEDA DE VALDIVIESO: Velasco sendiaren torretzarra eta eleiza (XII, ábside gotikoa), elizea, XII, abside gotikoa
QUINTANA DE VALDIVIESO: Errenazimenduko eliza, jauregiak, Torre de Loja
PUENTE ARENAS: San Predo de Tejada (noraezekoa)
EL ALMIÑE (noraezekoa): EtxetzarraK (XVI-XVII), parrokiako eliza (hormetako margoak), galtzada
LA HOZ DE VALDIVIESO: Ruiz de Valdivielso sendiaren jauregia
CONDADO: San Pedro elizako erretaula errenazimendukoa, etxetzarrak
POBLACIÓN DE VALDIVIESO: Alonso Huidobro sendiaren torrea, Bonifaz sendiaren dorrea, San Pedro eliza platereskoa
QUECEDO: etxeak, etxetzarrak, Huidobro-Incinillas sendiaren jauregia, eliza gotikoa margo flamendar eta italiarrak daukazana , Cueva de Los Moros eremitorioa
TARTALES DE LOS MONTES: Urjauzia, elizea


LA CUESTA-URRIA

CEBOLLEROS: Gaztelu exotikoa, modernoa, Nelaren harri borobilakaz egina
URRIA: Gaztelua (mendian), Bergondako nekropolisa
NOFUENTES: Monasterio, zati handi bat XV.eko erromanikoa
MIJANGOS: Zubia, Santa María eleizea eta egonlekuaren hondarrak, nekropolisa, V. mendekoa, erromatar berantiarra-edo ("visigotikoa" be dinoe); pista txar batetik heltzen da


TRESPADERNE

TRESPADERNE: Zortzi arkuko zubi erromanikoa, etxe batzuk (Priorato, casa de los Condes de la Revilla, Fernández de Campo sendiaren jauregia), Tejedako gaztelua (mendia, berariazko ibilbide bat dago), La Horadadako arroila eta bere interpretazio arkeologikoaren interpretazio-etxea, Ibilbide arkeologikoa
CADIÑANOS: Medina-Rosales sendiaren etxearen aurrekaldea
TARTALES DE CILLA: La Horadada arroila , Cueva de los Portugueses, moltso protomonastikoa