Activity

|Oia - Comarca do Baixo Miño - Pontevedra| Ruta dos Muños do Calán

Download

Trail photos

Photo of|Oia - Comarca do Baixo Miño - Pontevedra| Ruta dos Muños do Calán Photo of|Oia - Comarca do Baixo Miño - Pontevedra| Ruta dos Muños do Calán Photo of|Oia - Comarca do Baixo Miño - Pontevedra| Ruta dos Muños do Calán

Author

Trail stats

Distance
4.31 mi
Elevation gain
1,033 ft
Technical difficulty
Moderate
Elevation loss
1,033 ft
Max elevation
1,452 ft
TrailRank 
76 5
Min elevation
308 ft
Trail type
Loop
Moving time
one hour 37 minutes
Time
one hour 56 minutes
Coordinates
1218
Uploaded
January 27, 2022
Recorded
January 2022
  • Rating

  •   5 1 review

near Loureza, Galicia (España)

Viewed 892 times, downloaded 20 times

Trail photos

Photo of|Oia - Comarca do Baixo Miño - Pontevedra| Ruta dos Muños do Calán Photo of|Oia - Comarca do Baixo Miño - Pontevedra| Ruta dos Muños do Calán Photo of|Oia - Comarca do Baixo Miño - Pontevedra| Ruta dos Muños do Calán

Itinerary description

'

Cuaderno de Bitácora. Año 2022
Jueves, 27 de enero

SELECCIÓN DE FOTOS DE LA RUTA

Ruta 09: Ruta dos Muños do Calán

Recreación Google Earth

En la plaza de Acevedo hay un panel que indica varias rutas para caminar por los Montes da Valga. Nosotros tomaremos la más pequeño, aunque en los primeros metros tendremos que salvar un desnivel de más de 250 m. A medida que subimos vamos viendo las huellas de diferentes animales que también usan este camino para buscar alimento en tierras más altas: caballo, ovejas y lo que parece las huellas del jabalí. Aunque también quedan las huellas de carros que indican que en estas tierras altas también eran usadas para la extracción de alimentos, leña y arena. La subida es bastante exigente, por eso iremos parando para tomar una buena panorámica de la desembocadura del río Miño, del Monte Santa Trega, su vecina Caminha o un poco más cerca, los campos de Acevedo.

Campos de Acevedo

Llegamos a la parte más alta de la ruta y allí vemos varias chouzas, como si fueran una especie de curros para el ganado. Descubrimos varios grupos de caballos salvajes que pastan libres por estos montes; curiosamente es en Galicia donde se encuentra la mayor población de caballos salvajes de Europa, pero ciertos cazadores de carne de caballo han mermado a más de la mitad su población. Hay que tener en cuenta la importante función que realizan, pues se encargan de tener limpios nuestros montes. Quizás sean el elemento más eficaz de protección, por lo que habría que dar con estos depredadores sanguinarios. Pero también nos llama la atención ver a una oveja con su su pequeño corderito que parece haber decidido abandonar el rebaño para criar por su cuenta y riesgo a su cría, sin miedo a los lobos. Sin duda una oveja descarriada, o quizás ya ha aprendido que no hay peor lobo que el hombre.

Caballos salvajes

Nos desviamos unos metros del camino para ver unos curiosos molinos rupestres en una roca que luce una mariola y el cráneo de un caballo. Estos agujeros en la roca eran usados por nuestros antepasados en el neolítico para machacar bayas, semillas, hojas, etc, para después hacer una pasta con ellas, bien como alimento o bien con usos medicinales. La zona de los Montes da Valga está llena de petroglifos y mámoas, lo que indicaría que sería una zona bastante poblada.

Muíños rupestres

Con el paso del tiempo y la evolución pertinente, el ser humano siguió usando la piedra para machacar semillas, solo que esta vez tuvo la genial idea de asociarla con otro elemento: el agua. Ambos elementos estuvieron durante milenios delante de sus ojos y tan solo una mente creativa fue capar de unirlas y ponerlas en movimiento para que esa función, que tanto trabajo costaba con los molinos rupestres, la realizara la naturaleza en su lugar. A medida que bajamos el río vamos viendo los restos de estos elementos que fueron de gran importancia hasta hace bien poco con la llegada de la electricidad y que en esta parte de Galicia llaman Muños. Curiosamente las aguas de este río, a través de un canal hecho por los vecinos de O Rosal, hacen funcionar los Muíños do Picón y do Folón.

Muños do Calán

Volvemos a subir unos metros por la Ladeira da Forcadiña para después bajar por un camino paralelo al Regato de Acevedo. Creíamos que la bajada sería fácil, sin embargo, el camino tiene una fuerte pendiente con un enlosado muy irregular y resbaladizo que se encuentra en muy mal estado. Conviene extremar precauciones, sobre todo si se encuentran mojadas ya que acceder a este lugar no sería nada fácil para cualquier servicio de emergencia.

Bajada de Acevedo

Llegamos a la parte alta del lugar Acevedo, donde nos llama la atención una pequeña aceña usada para retener las aguas del regato y poner en funcionamiento un viejo molino. Sin duda, un ingenio inventado por alguien que no era muy partidario de tener que subir tanto desnivel para moler el maíz. La ruta ha sido corta pero llena de reminiscencias de nuestro pasado, pero con un elemento perdurable en toda la historia: el agua. Por eso no nos vamos sin probar la pureza de su agua en la fuente donde terminamos la ruta... Hasta la próxima

Poza de Acevedo

Otras de nuestras rutas por la Comarca do Baixo Miño:

A GUARDA
Paseo por A Guarda
PR-G 122 Camiños do Trega + Variantes
PR-G 160 Ruta da desembocadura do Miño
TODA A COSTA GALEGA. Etapa 1: A Pasaxe - Oia

OIA
Paseo por Oia
Ruta dos Muños do Calán
TODA A COSTA GALEGA. Etapa 1: A Pasaxe - Oia
TODA A COSTA GALEGA. Etapa 2: Oia - Baiona

O ROSAL
Paseo por O Rosal
PR-G 94 Ruta dos Muíños do Folón e do Picón
PR-G 112 Sendeiro de Pescadores Río Miño - Tamuxe + vuelta
Senda da Fortaleza y Casas Indianas de Goián
TODA A COSTA GALEGA. Etapa 1: A Pasaxe - Oia

TOMIÑO
Paseo por Tomiño
Senda da Fortaleza y Casas Indianas de Goián

TUI
Paseo por Tui
PR-G 2 Sendeiro do Aloia
PR-G 19 Senda Tui - Caldelas - Tui (Descatalogada 2005)
Senda da Pedra Santa

Información Técnica



IBQ: 46 - Media Detalles. (En función de cómo consideréis vuestra preparación física os dará el grado de dificultad de la ruta. En nuestro caso preparación media)
Tipo de terreno: La primera parte es un pequeño sendero de monte con fuerte pendiente. En la parte alta del monte son caminos anchos y llegados a los molinos se convierte de nuevo en un sendero. La bajada va por un camino en muy mal estado, lleno de piedras.
GPS: La ruta está marcada en su totalidad y se puede hacer en ambos sentidos. Sin embargo como hay varias rutas coincidentes, conviene llevar GPS para salir de dudas en algún cruce.
Mejor estación: Nosotros la hicimos en invierno, y es aconsejable ir con un día despejado para disfrutar de las vistas.
Agua: Solo vimos una fuente al principio de la ruta en Acevedo. Tiene partes muy expuestas, así que ojo en épocas de calor.
Patrimonio: Sin catalogar en este recorrido.
A destacar: El tramo de los muños.

'

Waypoints

PictographFountain Altitude 495 ft
Photo ofFonte de Acevedo

Fonte de Acevedo

La fuente es de piedra con un estilo de pila bautismal con un grifo en la parte superior. Acevedo es un lugar de la parroquia de San Mamede de Loureza, en el concello pontevedrés de Oia. Acevedo es un apellido toponímico de origen portugués, su grafía original es Azevedo y al pasar a España cambió a Acevedo o Acebedo. La palabra Acevedo hace referencia a un bosque de acebo.

PictographPanorama Altitude 956 ft
Photo ofMirador do Outeiro Grande

Mirador do Outeiro Grande

A medio camino de esta subida de más de 250 m de desnivel por el Outeiro grande que tenemos a nuestra derecha, disponemos de una buenas vistas de los campos de Acevedo, las tierras de O Rosal, la desemocadura del río Miño y el monte de Sannta Trega, así como los montes de nuestro vecino Portugal.

PictographFlora Altitude 1,337 ft
Photo ofChouza de Touro Morto

Chouza de Touro Morto

Pequeña finca cerrada por un muro de piedra de metro y medio de altura dividida en dos partes, usada principalmete para que paste el ganado. Una chouza es una porción de monte cercada, de no mucha extensión.

PictographFlora Altitude 1,376 ft
Photo ofBouza de Touro Morto

Bouza de Touro Morto

Al fondo del camino vemos el muro de una finca para pastos de ganado, aunque ahora vemos junto el muro una pequeña extensión de eucalíptos. Una bouza es un terreno baldío poblado de matorral, como tojos, matorrales, uces, etc. Touro Morto es un paraje de monte raso situado a las afueras de Santa Comba cuya cota más alta se encuentra a 404 m. En dicho paraje se han encontrado muíños rupestres y mámoas funerarias, por lo que indica que sería una zona de asentamiento neolítico. El topónimo indicaría que habría ganado vacuno en la zona en algun momento.

PictographTree Altitude 1,390 ft
Photo ofBouza dos Areales

Bouza dos Areales

Al fondo del camino vemos el muro de una finca para pastos de ganado, aunque ahora vemos junto el muro una pequeña extensión de eucalíptos. Una bouza es un terreno baldío poblado de matorral, como tojos, matorrales, uces, etc.

Photo ofMuíños Naviculares da Cruciña

Muíños Naviculares da Cruciña

Especie de molinos rupestres usados por nuestros antepasados para machacar semillas y otros frutos secos. De hecho a pocos metros se pueden intuar unos enteramientos neolíticos, llamados mámoas da Valga.

PictographRiver Altitude 1,429 ft
Photo ofRío da Cal

Río da Cal

El río da Cal nace de la confluencia de varios regueiro que nacen en los Montes da Valga para descender vertiginosamente y salvar 400 metros de desnivel, desembocando finalmente en el río Tamuxe, cerca del lugar de As Cruces en el concello de O Rosal.

PictographTree Altitude 1,419 ft
Photo ofA Cruz do Carqueixo

A Cruz do Carqueixo

A Cruz do Carqueixo es un paraje de bosque reciente repoblado, en el que antiguamente estaría poblado de carqueixas. Una carqueixa es arbusto rastrero de flores amarillas y ramas duras e irregularmente aladas, consumida por las ovejas de tierna y usada sobre todo de cama para el ganado con la paja. En la zona noroeste de la península ibérica se considera una planta medicinal diurética y útil para el reuma y la artrosis.

PictographBridge Altitude 1,409 ft
Photo ofPontella Tras dos Muños

Pontella Tras dos Muños

Puente formado por grandes rocas colocadas para cruzar el río da Cal. El topónimo indica que se encuentra al inicio de los molinos que iremos viendo a continuación.

PictographRuins Altitude 1,406 ft
Photo ofRuinas Molinos 1

Ruinas Molinos 1

A lo largo del río iremos viendo diferentes molinos a uno y otro lado del río. En este punto vemos las ruinas de tres molinos: Muño de Arriba, Muño do Alveiro y Muño dos Alonsos.

PictographWaterfall Altitude 1,390 ft
Photo ofRápidos do Río Cal

Rápidos do Río Cal

Zona de rápidos del río da Cal que conforma esta especia de fervenza. El río Cal desde su nacimietno a su desembocadura en el río Tamuxe salva un denivel de más de 400 metros.

PictographRuins Altitude 1,376 ft
Photo ofRuinas Molinos 2

Ruinas Molinos 2

Segunda zona de molinos situados en la ribera derecha del río da Cal, correspondientes a los Muños do Portela. Además de los molinos podemos ver otro tipo de construcción de almacenamiento. En este molino podemos ver un grabado con una cruz en el marco de la puerta.

PictographRuins Altitude 1,357 ft
Photo ofRuinas Molinos 3

Ruinas Molinos 3

Tercera zona de molinos situados en la ribera izquierda del río da Cal, correspondientes al Muño da Bouciña y Muño de Herdeiros. Ambos son de planta rectangular con cubierta a una sola agua, aunque ya carecen de ésta debido a que un pino ha caído encima.

PictographRuins Altitude 1,357 ft
Photo ofRuinas Molinos 4

Ruinas Molinos 4

Cuarta zona de molinos situados en la ribera izquierda del río da Cal, correspondientes al Muño dos Otero. Encima de éste vemos otra construcción de apoyo. Ambos son de planta rectangular con cubierta a una sola agua con cubierta de fibrocemento con teja curva, en mal estado de conservación.

PictographRuins Altitude 1,311 ft
Photo ofRuinas Molinos 5

Ruinas Molinos 5

Quinta zona de molinos situados en la ribera derecha del río da Cal, aunque a un nivel más superior del río correspondientes al Muño de Arriba da Casa y Muño de Abaixo da Casa, por lo que además indicaría la presencia de una vivienda para cuidar o vigilar todas estas construcciones o el producto recogido. Apenas se pueden distinguir más que unos muros, ya que se encuentra todo cubierto por la maleza.

PictographRuins Altitude 1,288 ft
Photo ofRuinas Molinos 6

Ruinas Molinos 6

Sexta zona de molinos situados en la ribera derecha del río da Cal, a nivel del río aunque también hay otras dos construcciones a un nivel superior, correspondientes a los Muños dos Santos.

PictographBridge Altitude 1,275 ft
Photo ofPuente do río da Cal

Puente do río da Cal

Puente de fibrocemento que comunica una pista de zahorra y cruza el río da Cal.

PictographRuins Altitude 1,278 ft
Photo ofRuinas Molinos 7

Ruinas Molinos 7

Séptima zona de molinos situados en la ribera izquierda del río da Cal, correspondientes a los Muíños do Calán. Un poco más adelante hay otro mejor conservado.

Photo ofPetroglifo

Petroglifo

Petroglifo con forma de espiral, aunque tenemos la sospecha que sea de reciente grabado, ya que son del mismo estilo que los que hay en el Muíño da Pinta

PictographWilderness hut Altitude 1,262 ft
Photo ofMuíño da Pinta

Muíño da Pinta

El muíño da Pinta se encuentra en la parte final del río da Cal en su ribera derecha. Se encuentra en buen estado de conservación y tiene una serie de grabados a modo decoración en la entrada con motivos espirales y mariolas (piedras colocadas encima una de otras). Parece que se encuentra semi habitado y parece un lugar único para desconectar y vivir en la naturaleza junto al río.

PictographTree Altitude 1,278 ft
Photo ofLadeira da Forcadiña

Ladeira da Forcadiña

Ladeira da Forcadiña es un paraje de monte raso situado en una de las laderas de los Montes da Valda. A nuestra derecha vemos "O Outeiro Grande" por el que iniciamos la primera subida; a nuestra izquierda el paraje de A Carbueira, por lo que denota que era usado para la extracción de carbón. Forcadiña hace referencia a un instrumento de labranza, como una hoz grande con mango o guadaña, por lo que se usarían para algún tipo de prado.

PictographRisk Altitude 1,130 ft
Photo ofLousado da ladeira de forcadiña

Lousado da ladeira de forcadiña

Antiguo camino paralelo a un pequeño regueiro que pasa por Acevedo, formado por grandes losas que se encuentra en mal estado de conservación, aunque indicaría que se usaría para labores de labranza. Unos metros más adelante vemos una curiosa piedra que llaman A Pedra da Raposa.

PictographBridge Altitude 573 ft
Photo ofPontella do Regato de Acevedo

Pontella do Regato de Acevedo

Pequeño puente que cruza el regato de Acevedo en la parte alta del lugar. A pocos metros vemos un pozo usado como balsa de agua para poner en funcionamiento un molino que se encuentra en estado ruinoso.

PictographLake Altitude 573 ft
Photo ofPozo de Acevedo

Pozo de Acevedo

Pequeña poza de agua que embalsada, sirve para poner en funcionamiento el molino que se encuentra a pocos metros, o para usos agrícolas de regadío.

PictographRuins Altitude 576 ft
Photo ofRuinas Muño de Acevedo

Ruinas Muño de Acevedo

Situado en la parte alta del lugar, aprovecha las aguas del regato de Acevedo, que a pocos metros se embalsan para poner en funcionamiento su mecanismo. Se encuentra en mal estado de conservación, careciendo hasta de su cubierta.

PictographMountain hut Altitude 582 ft
Photo ofAcevedo

Acevedo

Acevedo es un lugar de la parroquia de San Mamede de Loureza, en el concello pontevedrés de Oia. Acevedo es un apellido toponímico de origen portugués, su grafía original es Azevedo y al pasar a España cambió a Acevedo o Acebedo. La palabra Acevedo hace referencia a un bosque de acebo.

PictographMonument Altitude 556 ft
Photo ofCruz de Acevedo

Cruz de Acevedo

Cruceiro tipo cruz de piedra situado junto a una vivienda, en un muro de cierre de una finca. El cruceiro tiene la parte superior un poco deteriorada y le falta un trozo.

PictographMonument Altitude 548 ft
Photo ofPeto de ánimas de Acevedo

Peto de ánimas de Acevedo

Peto de ánimas de reciente construcción en el que la hornacina está protegida por un cristal y una cerradura. El peto de ánimas es de acero inoxidable y se encuentra debajo de la hornacina. En el interior se puede ver una cruz con las siglas JHS, que es un monograma del nombre de Jesucristo, es decir, un cristograma. Tiene una placa que indica cuando fue fundada la casa (17-8-2012) por D. Luis Diego Díaz y bendecida por el párroco de Loureza, D. Antonio.

Comments  (2)

  • Photo of Ne.no
    Ne.no Jan 30, 2022

    I have followed this trail  View more

    A pesar de ser corta no es tan fácil como parece. Gracias por compartirla 😚

  • Photo of Eri y Edu
    Eri y Edu Jan 30, 2022

    Gracias por tu valoración Ne.no, aún así merece la pena por las vistas y los caballos 🐎🐎

You can or this trail