OKONDO, ODOIBALTZA, BORTAUN, LANTENO, SOXO, AÑES.

Goierriko Mendizale Beteranoakin egindako irteera

https://sites.google.com/gmb.eus/goierrikomb/salidas/zazpi-hiriburuak/bilbo-gasteiz/02-irabien-a%C3%B1es?authuser=0

Okondo udalerriak Zartuña izeneko lurmutur bitxia du. Hango
lurrengatik, istiluak izan zituen hainbat mendetan zehar
Enkarterriko udalerri mugakideekin. Bertan, Cadagua erreka
ukitzen duen lekuan, dago Aiaraldearen gunerik behekoena.
Laudio eta Aiarako Luiaondo herriak bezalaxe, Okondo
Bizkaian sartzeko borrokan aritu zen, bertakotzat jotzen
baitzuten euren burua. Eskaera bidezkoa izango zen, garai
berantiarrean, 1843. urtean Bizkaia izatera iritsi baitzen.
Alabaina, urduñarren kexen ondorioz –trukean Urduña Araba
izatera igaro baitzen–, gertaera hori bertan behera gelditu zen.
Okondoko lurraldeak bi eremu nagusi zituen. Eremu horiek, berez, bi errealitate historikoren isla besterik ez
dira: Okondogoiena eta Okondoibarra. Azken honi “El Valle” ere esaten zaio gaztelaniaz. Lehenengoak,
halaber, bi “eskualde” zituen bere baitan: Ugalde eta Aretxaga. Bigarrenean, berriz, Irabien eta Billatxika
zeuden. Berriro ere erdigune inpartzial bat hautatu zen herritar guztien ordezkarien batzarleku izan zedin:
Eskauriatzako Batzar Zelaia, oraindik udaletxe bakartiaren aurrean bere aztarnak ikusgai ditugun harrizko
mahaiaren inguruan.
Okondon jaio zen José Pablo Ulibarri (1775-1847) idazle eta euskararen sustatzailea. Bi mende arinago
antzeman zuen beharrezkoa zela euskara irakaskuntzan indartzea, euskara Administrazioan sartzea eta,
besteak beste, euskararen akademia bat sortzea. Orduan kimerak besterik ez zirenak egia bihurtu
dira gaur egun. Hala ere, euskara apurka-apurka galdu zen udalerrian, jatorrizko azken hiztunak
Okondogoienakoak izanik, XIX. mendearen bigarren erdialdera arte


OKONDO (IRABIEN) - GOMESTEGI - EL CARRASCAL - ANTOBE - BASALDU BASERRIA -
ARETXABALA - ARROLA ERREKA - RONDACAMPA - JUBETA - IDOIBALTZA - BORTAUN -
POZABUENA - LOS CASERONES - UDATE - UR-BILTOKIA - LABANEGA - BASUALDO BASERRIA - CAMPOBLANCO - PIKEREZA ( ARTZAINA: EUGENIO SANTA COLOMA ULIBARRI "EL BLANQUERO" ARTZAINA IZAN ZEN KOBATAKO SAROIETAN (GOROBEL MENDILERROA) - OLABARRIETA - LOS CRUCES - CERRADA DEL CAMPO - INORTZAGA (COSTERA) - PORTILLO DE LA HOZ - ZAPERA - LA LLANA - LOS POZOS - SOXO -
ORBILLA - ARRIAGA - ARBIENTO - PAJARES - KUKUTA - URZANIKO - SOAÑES - SAN PEDRO ERMITA - AÑES.