VMLG.08.Covelo-Barciademera-Estacas 2021
near Covelo, Galicia (España)
Viewed 938 times, downloaded 20 times
Trail photos
Itinerary description
https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/vmlg-08-variante-ciclista-de-sabaxans-64459640
Variante de inverno dos Pasos da Costa por crecida do Rio Tea
https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/vmlg-08-variante-de-invierno-2021-84780993
PAPALEGUAS: https://www.wikiloc.com/hiking-trails/vm08-via-mariana-santiago-de-covelo-estacas-casa-rural-dagosto-46671760
Roteiro do Alén e Barcia de Mera RMR Covelo-Pontevedra (https://www.wikiloc.com/hiking-trails/roteiro-do-alen-e-barcia-de-mera-rmr-covelo-pontevedra-37730606)
lf-San xoan portela do Foxo
(https://www.wikiloc.com/hiking-trails/san-xoan-portela-do-foxo-16171535)
Senda Circular de Estacas
https://www.wikiloc.com/hiking-trails/lf-circular-de-estacas-27666979
https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/lf-08-circular-de-estacas-2-17382859
Patrimonio de Estacas
http://asestacas.com/
• http://asestacas.com/patrimonio-etnografico
• http://asestacas.com/patrimonio-arqueoloxico
• http://asestacas.com/patrominio-natural
Waypoints
Santiago de Covelo
Catalogouno Oscar Franco (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/oscar-franco)
Descrición:
A igrexa, da sugunda metade do século XVIII, é de planta de cruz latina. Posúe unha fachada con porta de arco de medio punto dobrado e de grandes dovelas, brasón e óculo circular. A parte superior atópase unha espadana central de doble van. Posúe tres contrafortes angulares e entre eles atopamos unha ventá rectangular derramada en arco de medio punto. A ábsida é máis alta e posúe un brasón na súa cara Norte. A sancristía está ao Norte, ao igual que outra capela no mesmo muro.
Imaxes:
http://patrimoniogalego.net/index.php/49846/2013/09/igrexa-parroquial-de-santiago-de-covelo/
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=49846)
Cruceiro del Santo Cristo de los Afligidos
http://www.galiciamaxica.eu/pontevedra/comarca-da-paradanta/covelo/cruceiro-covelo/
En la plaza central de Covelo, frente a la Casa do Concello, se localiza uno de los más hermosos cruceiros de Galicia, obra supuestamente realizada por el más afamado cantero gallego de todos los tiempos. Lástima que su fama fuera póstuma. Hablamos del maestro cantero José Cerviño García, Pepe da Pena, cuya supuesta más destacada obra es el Cruceiro de O Hío, en Cangas. La plaza recibe el nombre de Mestre Cerviño.
Cruceiro del Santo Cristo de los Afligidos
Pero este cruceiro dedicado al Santísimo Cristo de los Afligidos no se queda atrás ya que cuenta con una decoración iconográfica exquisita y sorprendente.
Su cruz nos muestra a Jesús crucificado con un ángel y un cáliz con la sangre sagrada y en el reverso a la Virgen sobre tres ángeles y una paloma que representa al Espíritu Santo. Esta cruz se sostiene por cuatro caras de ángeles.
Seguimos bajando por el varal de mármol y nos encontramos con la Virgen de la Concepción y más abajo las figuras de Adán y Eva sobre la culebra que representa al demonio. Hasta aquí las representaciones son bastante frecuentes en los cruceiros de Galicia, pero su gran interés reside en el pedestal. Allí nos encontramos con seis figuras humanas que realmente son alegorías a la industria, la agricultura, las artes y la justicia y las otras dos restantes representan a Santiago y la otra posiblemente sería San Juan Bautista o el Salvador.
En la parte delantera del cruceiro se localiza un retablo de ánimas bellamente decorado y policromado que se encuentra protegido por una verja.
En la base también pero en el lado opuesto al frente tenemos una placa conmemorativa a las personas que impulsaron la construcción del cruceiro.
La placa nos dice:
“Costeado por D. Juan Antonio Tielas Fontán, vecino que fue de esta parroquia siendo abad de la misma D. Domingo Dieguez Táboas. Años de 1899. La berja y carretos de esta obra se hicieron por cuenta de los vecinos de la misma”.
Se dice que Antonio Tielas costeó el cruceiro tras la muerte de su hija. Sin embargo ni él ni su mujer lo vieron terminar, pues fallecieron también antes de ello. De las verjas primitivas no queda nada y el “carreto” se debe referir al transporte de los materiales.
Cruceiro de ánimas de Santa Mariña de Covelo
Catalogouno Xandlinathry (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/xandlinathry)
Descrición:
O cruceiro das ánimas conta cunhas curiosas figuras no seu varal que representan a salvación das mesmas. Na parte inferior atópanse as condeadas e sobre as mesmas nunha pequena barca a representación das que conseguen a súa salvación con Xesús cunha túnica recibíndoas. Na parte superior atópanse no capitel figuras de anxos e unha caveira sobre a escea da crucifixión de Cristo. Tamén un anxo aparece a carón portando o Santo Grial. Segundo se pode ver nun gravado no baseamento. A orixe do cruceiro podería ser do ano 1829
Imaxes:
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=20800)
http://www.concellodecovelo.es/archivos_editor/file/Sta%20Mari%C3%B1a%20(2).pdf
Casa Carbulano
https://s0.wklcdn.com/image_12/382089/18032238/11380056Master.jpg
Casa Carbulano (https://www.wikiloc.com/outdoor-trails/covelo-castelanes-18032236#wp-18032238)
by Luis do Freixo (https://www.wikiloc.com/wikiloc/user.do?id=382089)
Coordinates (lat,lon): 42.227038,-8.378108
Elevation: 370 meters
Levada
https://s1.wklcdn.com/image_12/382089/18032240/11380060Master.jpg
Rio levada
https://s0.wklcdn.com/image_12/382089/18032243/11380062Master.jpg
https://s2.wklcdn.com/image_12/382089/18032245/11380064Master.jpg
(https://www.wikiloc.com/outdoor-trails/covelo-castelanes-18032236#wp-18032245)
by Luis do Freixo (https://www.wikiloc.com/wikiloc/user.do?id=382089)
Cabezuda
Cabezuda (https://www.wikiloc.com/outdoor-trails/covelo-castelanes-18032236#wp-18032246)
by Luis do Freixo (https://www.wikiloc.com/wikiloc/user.do?id=382089)
Coordinates (lat,lon): 42.233493,-8.388164
Elevation: 280 meters
Ponte de Casteláns e Animas do Tea
https://www.galiciamaxica.eu/galicia/puente-de-castelans/
https://www.galiciamaxica.eu/galicia/puente-de-castelans/
En diciembre de 2012 el puente de la carretera que unía los barrios de A Arroteña y A Pena en la parroquia de Casteláns, en Covelo, se vino abajo por una riada. Además de unir estos barrios el puente comunicaba Casteláns con Covelo sin la necesidad de un rodeo de varios kilómetros como tuvieron que hacer los vecinos durante más de un año debido a este suceso en donde además estuvo a punto de causar una tragedia, pues un coche con ocupante cayó al río. El puente tan solo tenía treinta años ya que fue construido por la diputación en 1982.
Las almiñas fueron allí colocadas por el conductor, en agradecimiento por haber salvado la vida.
Sin embargo a tan solo unos pocos metros de este se mantuvo intacto un puente centenario de piedra que vio como la moderna estructura se desmoronaba junto a él. Prueba de la gran arquitectura e ingeniería de tiempos pasados que con pocos recursos construían puentes que durarían siglos.
Se denomina Ponte de Casteláns y atraviesa el río Verdexo, que en esta zona también es denominado Río Coveliño o de O Refuxio. Gracias a este los vecinos pudieron atravesar el río durante un tiempo, hasta que en Marzo de 2015 fue inaugurado el nuevo de hormigón que se encuentra prácticamente apoyado a este viejo puente y que recibió el nombre de José Costa Díaz, excalde de Covelo y que costó casi 350.000 euros.
El puente de piedra es de un solo arco y tiene rasante recta y por su estilo nos lleva seguramente al siglo XVIII, dando servicio hasta 1982.
Era empleado por el camino que desde Covelo se dirigía por Casteláns hacia Barcia de Mera y Piñeiro con dirección a Fornelos, camino empleado por los arrieros que desde Fornelos se dirigían luego la costa. Recordemos que Covelo ha sido desde siempre una tierra de arrieros y los caminos en estas comarcas eran fundamentales para una buena comunicación. Prueba de ello es la gran cantidad de puentes centenarios que aún podremos ver en la comarca.
San Estevo de Casteláns
Catalogouno XABIER MOURE (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/xabier-moure)
Descrición:
Século XVIII. Planta rectangular. Fachada con porta alintelada de molduras acodadas. Fornela de arco semicircular. Espadana central de dous vans. Muros laterais con contrafortes. A ábsida é máis alta ca nave. A sancristía atópase ao norte. A igrexa actual ocupa o lugar dunha primitiva capela posta baixo o padroado de Santa Ana.
Imaxes:
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=39440)
CASTELANS
Este nombre (Castelans) suguiere un asentamiento de gentes procedentes de Castilla cuestión por investigar en al menos cuatro escudos heráldicos diseminados en el pueblo. Tambien hay una casa de la Inquisicion.
http://concellodecovelo.es/?sec=53
Antiguamente, el municipio de Covelo pertenecía a la provincia de Tuy, uno de los siete reinos históricos de Galicia.
Promulgado el Decreto de Cortes del 27 de enero de 1822, pasa a formar parte de la nueva provincia de Vigo, quedando definitivamente integrado en la provincia de Pontevedra, según el Real Decreto del 30 de noviembre de 1833.
El territorio que actualmente constituye el término municipal de Covelo estaba dividido entre las jurisdicciones de Achas, Covelo y Sobroso, que dependían de los Señoríos del Conde de Salvatierra y del Conde de Amarante.
Su orografía se compone de profundos valles, altas montañas y varios ríos. Teniendo en cuenta las ferias y mercados existentes, además de las condiciones geográficas y poblacionales, el Goberno Civil le otorgó la titularidad de Ayuntamiento el 23 de Julio de 1835, formado en principio por seis parroquias y posteriormente por las catorce actuales, que en su conjunto conforman una población de 4.350 habitantes.
Como anécdota, señalar que los antiguos procuradores de Covelo gozaban del privilegio de no descubrirse la cabeza durante las sesiones judiciales. Dicho privilegio fue confirmado por la Audiencia de Galicia, que dispuso que únicamente permanecerían descubiertos el presidente, el secretario y un escribano. En los archivos hay evidencia de la importancia de este histórico municipio, que fue uno de los más fuertes y prestigiosos de antaño.
Pasos de Casteláns. Pasos da Costa
https://s0.wklcdn.com/image_12/382089/18464925/11630721Master.jpg (https://www.galiciamaxica.eu/galicia/pasos-de-castelans-o-de-a-costa/ ) El trazado del camino se recoge en color verde, arrancando desde la Iglesia de San Estevan de Castelans aunque hasta ahí se recoge parte del tramo anterior procedente de la zona en la que quedan los últimos vestigios del Monasterio existente, comprado en su dia por Peinador. Parte de las piezas del mismo se pueden contemplar en Mondariz Balneario. Sobre el año 1400 ya se encontraba abandonado y quedara bajo la tutela del cenobio de la Franqueira. Se indica un puente medieval. De ahiel trazo continua hasta los pasos de Castelans también llamados Pasos da Costa, alguna voz aislada también los llama pasos das Pereiras, barrio que pertenece a Castelans. Ese nombre (Castelans) suguiere un asentamiento de gentes procedentes de Castilla cuestión por investigar en al menos cuatro escudos heráldicos diseminados en el pueblo. Tambien hay una casa de la Inquisicion. Con un punto rojo en el trazo como referencia. se indica la continuidad del tramo que sigue https://lh5.googleusercontent.com/p/AF1QipPbrYkUkeW0aZyEfecgLq8ADstYXhIhU5BsxPSD=w1440-h1440-pd
VARIANTE DE INVERNO.
Cementerio e Ponte das Pereiras.
Vilanova.
Muiños e Furancho Verdetea
https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/vmlg-08-variante-ciclista-de-sabaxans-64459640
https://www.galiciamaxica.eu/galicia/puente-de-as-pereiras-galicia-maxica/
En esta ocasión toca descubrir uno de esos lugares que no parecen “existir” en ningún lado, ni siquiera en los mapas. Como siempre la casualidad y el Google Earth nos llevó a hasta este puente del cual ni siquiera sabemos su nombre. Por su proximidad al lugar de As Pereiras y a la espera de más información lo denominaremos puente de As Pereiras. No existen carreteras que nos lleven junto a él y ninguna señal que nos marque el camino. Se localiza en Covelo, en la parroquia de Casteláns y sobre el río Tea.
Puente de As Pereiras
El puente aprovecha un estrecho rocoso para cruzar el río Tea muy cerca de Casteláns, a unos setecientos metros río arriba de los Pasos das Pereiras o de A Costa. Se trata de un puente de un gran arco rebajado tipo escarzano y un solo aliviadero adintelado cubierto de largas losas. Este tipo de arcos rebajados eran utilizados porque tenían mayor capacidad de desagüe que un arco de medio punto normal y por ello resistiría con más facilidad a las crecidas del río Tea. Su calzada de piedra es “alomada” y conserva los pretiles a ambos lados.
No es habitual este tipo de arcos en estos lugares y desconocemos su finalidad pues no encontramos rutas que pasen por él. Es probable que este puente diera servicio hace tiempo a los habitantes de As Pereiras y Vilanova camino de la iglesia parroquial y cementerio de Casteláns, en A Costa, pues el único paso son las poldras de A Costa y su estrecho pontillón que seguramente a menudo estarían cubiertos de agua y además no permitiría el paso de carros hasta Casteláns. Otra opción era ir hacia el oeste hasta cruzar el Caraño y luego por Ponte de Mera hasta Casteláns dando un pequeño rodeo. Aún así se nos hace difícil pensar en un puente de estas características para ello ya que su construcción no es sencilla y se necesitaría un buen presupuesto e incluso arquitectos cualificados.
También es muy probable pensar en un camino que nos llevaría río arriba por el valle del Tea hasta Lourido.
Meira Dabaixo. Ponte do rio Caraño
https://www.galiciamaxica.eu/wp-content/webpc-passthru.php?src=https://galiciamaxica.eu/wp-content/uploads/2019/10/img_5d94d8b5f1bb2.jpg&nocache=1
Ponte do Caraño (https://www.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=18464934)
by Luis do Freixo (https://www.wikiloc.com/wikiloc/user.do?id=382089)
Ponte do Caraño. Rio San Amaro
Por las imágenes del vuelo americano de finales de los años 50 se aprecia que ya era un puente con poco uso y por los caminos que llegaban a él no apto para vehículos, aunque posteriormente fue adaptado para el paso de estos hasta la construcción del nuevo puente. Por lo tanto se trata de un puente de poca actividad y se reduciría al tránsito local de paso exclusivo entre los los lugares de As Pereiras y Vilanova hacia Barcia de Mera, Covelo o Mondariz. También comunicaría con la vía de arrieros que desde Covelo o Mondariz cruzando el Tea por Ponte de Mera se dirigía a Fornelos.
Es raro que en pasos locales se acometieran estas obras de embergadura, ya que estos puentes eran costosos y debían necesitar gran mano de obra y la participación de ingenieros.
Se trata de un puente de de piedra de un solo arco, rasante recta y una formidable sillería, lo que nos hace pensar que pudiera ser un puente del siglo XIX. No es muy fácil de ver y mucho menos de fotografiar por lo abrupto del terreno y la dificultad de bajar al río Caraño.
No muy lejos, en As Pereiras y sobre el río Tea, existe otro puente de piedra al que tampoco le encontramos mucho sentido, aunque este pudiera ser incluso de principios de siglo XX.
San Martiño de Barcia de Mera
Catalogouno XABIER MOURE (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/xabier-moure)
http://patrimoniogalego.net/?p=39435/#respond
Descrición:
Século XVI. Planta de cruz latina. Porta de arco alintelado adornado con molduras e clave decorada. Franqueada por dous pares de pilastras. Remata en friso decorado e frontón semicircular partido. Ten dous corpos engadidos. A nave está dividida en tres tramos por arcos faxóns e cuberta con bóveda de cruzaría. Pilastras decoradas con capiteis moldurados. O campanario é de planta cadrada, de tres corpos e balconada no corpo alto. Ao amplo adro do templo accédese por medio dunhas escaleiras situadas en dous sectores distintos. Preto sitúase a Reitoral.
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=39435)
http://www.concellodecovelo.es/archivos_editor/file/San%20Marti%C3%B1o.pdf
Reitoral de Barcia de Mera
Lobo Solitario https://s0.wklcdn.com/image_42/1261567/46355553/30535578Master.jpg
Catalogouno Xandlinathry (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/xandlinathry)
Descrición:
A reitoral de Barcia de Mera conta cunhas das obras máis fermosas do estilo barroco en Galicia na súa portada principal. Os motivos principais son xeométricos, vexetais, con dúas aguias coroadas nos laterais, e cun curioso "atlante" castigado a levar o peso do mundo sobre as súas costas. O seu carón conta con catro esveltos pináculos que lle dan máis sensación de altitude a fachada. Hai unha inscrición en latín que di "MDCCLII" (1752) que se supón será o ano de finalización das obras. No interior tamén se poden observar os antigos usos que os monxes facían do lugar na súa impoñente cheminea, nas canles para usar os muíños e nas estruturas das cortes
Imaxes:
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=14664)
Ponte de Talaveira.
Puente. (https://www.wikiloc.com/outdoor-trails/roteiro-do-alen-e-barcia-de-mera-rmr-covelo-pontevedra-37730606#wp-37730610)
by RMR Concello de Covelo (https://www.wikiloc.com/wikiloc/user.do?id=5185709)
Coordinates (lat,lon): 42.262613,-8.406504
Elevation: 113 meters
https://s2.wklcdn.com/image_12/382089/18464941/11630729Master.jpg
Albergue Casa Parranda
https://goo.gl/maps/ykjaFEGw8DLdwVbb6
Casa Parranda. Barrio de Alén, Talaveira 39 (36878 - COVELO)
mailto:josevalverded@gmail.com
Aloxamento asociado a Via Mariana Lusogalaica
654399114 / 986 66819
https://www.tripadvisor.es/ShowUserReviews-g488307-d10298433-r505946344-Lar_De_Morar-Pontevedra_Province_of_Pontevedra_Galicia.html
Fonte de Alen
Fonte de Alen
Fonte de Caxil
Fonte de Caxil
Alminhas de Caxil
https://s0.wklcdn.com/image_12/382089/18464943/11630733Master.jpg
Muiños
Lobo Solitario https://s0.wklcdn.com/image_42/1261567/46355557/30535698Master.jpg
https://s0.wklcdn.com/image_42/1261567/46355557/30535983Master.jpg
https://www.galiciamaxica.eu/galicia/pontevedra/comarca-da-paradanta/covelo/san-xoan-mosteiro-conjunto-etnografico/#Los_molinos
Se trata de dos molinos escalonados que se encuentran entre la pista y el río y que probablemente recogieran para su trabajo el agua del canal. Uno de los molinos parece tener muchos años, posiblemente dos siglos. Sin embargo el de arriba parece más moderno, o por lo menos restaurado en gran parte. La teja, el cemento, los sillares, nos hacen apreciar que estuvo en uso en el mismo siglo XX. Por ello no cuadra el canal, pues para alimentar al antiguo bien podría, pero para el moderno se hace difícil o imposible que el canal que discurre hasta llegar aquí se mantenga en tan pésimas condiciones y casi desaparecido, y además no haya restos del canal sobre el camino empedrado. A esto le sumamos su rústica apariencia, sin ningún material de construcción reciente. Aunque no exploramos las zonas por arriba del molino, creemos que el molino moderno recibía el agua ya de otro canal posterior que captaba las aguas de un riachuelo cercano.
Cruceiro de San Xoan
https://lh5.googleusercontent.com/p/AF1QipN8zYw-ObGocXCq-bjmMKt3ShbkKGN1ogwj9-Zc=h1440
Lobo Solitario https://s2.wklcdn.com/image_42/1261567/46355559/30536195Master.jpg
Foto Anne Chantal
https://www.galiciamaxica.eu/galicia/pontevedra/comarca-da-paradanta/covelo/san-xoan-mosteiro-conjunto-etnografico/
Nos da la bienvenida un cruceiro, el cual tiene unas inscripciones en la base y que seguramente date de las misma época de la capilla. De telón de fondo, bajo una capa de frondosos carballos centenarios, se esconde la pequeña y sencilla capilla que construyó la inquisición a principios del siglo XVIII. Se trata de un pequeño templo de planta rectangular compuesto de dos cuerpos más el pórtico que seguramente fuera añadido posteriormente.
San Xoan do Mosteiro
https://www.galiciamaxica.eu/galicia/pontevedra/comarca-da-paradanta/covelo/san-xoan-mosteiro-conjunto-etnografico/
Según diversos escritos cuentan que en este lugar se ubicó un antiguo monasterio benedictino, probablemente del siglo XI, de ahí el nombre de “mosteiro”. De este no parece quedar restos visibles, aunque a la vista está que este lugar nunca dejó de ser frecuentado y lugar de mucho trajín. Ni siquiera sabemos hasta que siglo estuvo dicho monasterio, pero es muy probable que el neveiro de Chan de Anduriña situado en las Costas do Alén pudiera pertenecer a este.
Capilla de San Xoán de Mosteiro y cruceiro
Nos da la bienvenida un cruceiro, el cual tiene unas inscripciones en la base y que seguramente date de las misma época de la capilla. De telón de fondo, bajo una capa de frondosos carballos centenarios, se esconde la pequeña y sencilla capilla que construyó la inquisición a principios del siglo XVIII. Se trata de un pequeño templo de planta rectangular compuesto de dos cuerpos más el pórtico que seguramente fuera añadido posteriormente.
Capilla de San Xoán de Mosteiro Su arco en la puerta nos muestra los rasgos de capillas datadas entre los siglos XVII y XVIII y la echa de la construcción nos da fe una inscripción en el lateral de la iglesia que reza lo siguiente: “Hizo esta capilla a su costa el LZDº (licenciado) Don Alberto Bello, comisario de la Santa Inquisición, abad e hijo de cvº (vecino) de esta. Año 1709“. Así sabemos que la actual capilla fue construida entre los años 1705 y 1709. Cuentan que en los alrededores de la capilla se celebraban fiestas populares amenizadas con gaitas, bailes y botas de vino. Sin embargo fueron prohibidas por el obispado aludiendo que no se consentirían este tipo de fiestas debido a estas costumbres que para el clero no dejaban ed ser paganas. Así la capilla fue cerrada en diversas ocasiones durante el siglo XIX. Fuente de la iglesia Junto a la capilla existe una antigua fuente de piedra probablemente del siglo XVII también.
https://lh5.googleusercontent.com/p/AF1QipPSDdiQVn6L8LYdlCAjtHnV4biBXAn446BA3fIS=h1440
https://lh5.googleusercontent.com/p/AF1QipP_8th6NyR0rqWFo5yfVgMus9orZpO_Fq5dfbHE=h1440
LoboSolitario
https://s1.wklcdn.com/image_42/1261567/46355560/30536227Master.jpg
Fonte. A Inquisición en Barcia de Mera
Lobo Solitario https://s1.wklcdn.com/image_42/1261567/46355561/30536302Master.jpg
A INQUISICIÓN en BARCIA de MERA-Covelo.
Alberto Bello Barreyro, comisario do Santo Oficio
Alberte Reboreda en Faro de Vigo 18 Marzo de 2021
O conxunto etnográlico de San Xoán do Mosteiro (Barcia de Mera,Covelo) acolle unha coñecida capela barroca, construída na primeira década do S. XVIII, na que se gravou esta inscrición:"Hizo esta capilla a su costa el LZD" (licenciado) Don Alberto Bello, comisario de la Santa Inquisición, abad e hijo de cv" (vecino) de esta.Año 1709".
O Dr. Don Alberto Bello Barreyro exerceu o cargo de abade de Barcia de Mera durante corenta e tres anos e medio, entre 1690 a 1733.
"EI foi o verdadeiro motor e principal contribuínte aos grandes gastos das obras. Nacera no lugar de Espiñeiro da parroquia de Barcia de Mera.
Era home rico,ao punto que chegou a ostentar unha Comisaria do Santo Oficio da Inquisición do Reino de Galicia.
Finou o 14 de xullo de l. 733, tendo testado o 26 de xuño anterior ante o escribán de número, Don Juan Estevez Gettino -Xurisdición das Achas-, declarando ter constituído fundación de vínculo, morgado e obra pía, ante Don Francisco de Castro, escribán da Xurisdición de Salvaterra", sinalan Núñez Pascual e Fontoria Surís (1989).
Sabemos,ademais,que un tal Alberto Bello Barreiro gañou por oposición a cátedra de Artes da Universidade de Santiago de Compostela o 29 de xaneiro de 1716 (Beltrán de Heredia; 1973).
O comisario titular da Inquisición que ostentaba Alberto Bello, en palabras de Juanto Jiménez (2019), é o que "simboliza a figura clásica dos comisarios; o que representa realmente aos inquisidores e, en definitiva, o que obtén o título, e con él a praza e o cargo en propiedade".
Os comisarios reciben o seu título dos Inquisidores Xerais "coa finalidade de desempeñar unhas función determinadas na praza concreta para a que son designadoscomo representantes dos inquisidores·.
As función dos comisarios era recoller probas da comisión de delitos de herexía para envlalas ao tribunal da Inquisición e incluso practicar detencións, perseguir a tenza de libros heréticos, evitar o con trabando de mercadorías prohibidas e o trálico ilegal de armas, moeda e cabalos. Entre 1478 e 1834 existiron no Reino de Galicia e no ámbito da coroa española comisarios de “partido”,”episcopalo”, “de porto de mar” e “de sitio ou lugar lronteirizo”. Xa que logo, en razón da situación e realidade de Barcia de Mera, Alberto Bello debeu ser "comisario de sitio" ou “de partido”
Non ternos máis datos sobre este abade e funcionario inquisitorial, pero si sobre o seu sobriño,Alberto Barreiro Bello, factótum da extraordinaria Igrexa barroca de San Martiño de Barcia de Mera e do Pazo Abacial; del olrécenos máis información Antón Fraguas (1958) :"Natural de San Martín de Barcia de Mera, diócesis deTuy.lngresó en el Colegio"(de Fonseca) "en junio de 1705. ( ... )
En claustro de 11 de junio de 1718 se le nombra sustituto de don Pablo Angel de Aldao en la cátedra de Teología y Vicerrectoría de San Jerónimo, de cuyos cargos le dispensa una cédula del Real Consejo por llevar veintidós años al frente de ellos. Fué Abad de Barcia de Mera por espacio de veintisiete años. En el año 1740 hizo el cuerpo de la iglesia y su torre,y además, el lamoso puente el año 1746, y en 1751 la casa rectorai.
Falleció el 5 de enero de 1761.
Da idade Moderna data tamén o escudo do Santo Oficio existente nunha casa tradicional de Barcia de Mera coñecida popularmente como A Casa do Souto. Sorprendentemente o brasón non está orientado ao rueiro nin ocupa un lugar preeminente da vivenda principal,senón que se localiza sobre una fachada secundaria que mira ao eido da casa. Xa que logo,sería lóxico pensar que aquí vivise o comisario do Santo Oficio Alberto Bello, o mesmo que promoveu a construcción da capela de San Xoán do Mosteiro.
Inscripción no muro sur da Capela de San Xoan do Mosteiro Os comisarios recollían probas de herexia para a Inquisición O escudo ao que nos referimos está protagonizado por unha cruz latina central (símbolo da norte de Cristo e da redención da Humanidade) Flanqueada por unha espada (simbolo do castigo) e unha póla de Oliveira (símbolo da misericordia). Os tres emblemas leñen como base un corazón no que se gravaron as iniciais IHS, monograma do nome de Xesús.
Grazas a Jaime Contreras (1982),estudoso da Santa Inquisición en Galicia, ternos constancia de que un tal Pedro Tomedo, de 78 anos de idade e residente en Barcia de Mera,é un dos 218 nomes que figura nunha "Relación de Familiares que al presente hay en el Reino de Galicia" vinculados coa Santa Inquisición datada no ano 1641. Xa que logo, cómpre deducir que Alberto Bello puido ser oprimeiro comisario da Santa Inquisición que fixou a súa residencia na nosa parroquia, aínda que a presenza do Santo Oficio en Barcia de Mera data, cando menos, de mediados do s.XVII.
Entre o Alén e o Caraño Barcia de Mera é unha das catorce freguesías que conforman o concello de Covelo.Ten unha extensión de 10,6 quilómetros cadrados e está adscrita ao arciprestado de Montes, diocese de Tui-Vigo. A nosa parroquia localízase ao noroeste do concello covelense, e limita ao Norte coa parroquia da Laxe (Fornelos de Montes),ao Sur con Casteláns; ao Leste co Piñeiro e Casteláns e ao Oeste coas parroquias de Sabaxáns (Mondariz) e As Estacas (Fornelos de Montes). "Cruzan esta parroquia dos riachuelos llamados Alén y Portofurado"- esle último é coñecido hoxe como ño Caraño-"que nacen en la falda del monte Suido y van a desaguar al río Tea" que baña a parroquia polo Sur."EI terreno es de buena calidad, siendo sus principales producciones: maíz, centeno y vino' apunta Álvarez Limeses na Geograffa del Reino de Galicia de !936.
Calzada
Papaleguas https://s1.wklcdn.com/image_0/21361/46671764/30760471Master.jpg
https://www.galiciamaxica.eu/galicia/pontevedra/comarca-da-paradanta/covelo/san-xoan-mosteiro-conjunto-etnografico/
Justo al lado de esta fuente podremos ver ya un camino empedrado que se dirige a las profundidades del valle con un ascenso pronunciado. Por aquí pasaba una importante vía de comunicación que era aprovechada por los arrieros que trasladaban sus mercancías en carros desde el sur de Galicia hacia Pontevedra o Santiago. Debemos saber que Covelo es tierra de arrieros y desde siglos tuvieron una gran importancia en las comunicaciones. No en vano en Covelo aún se conservan numerosos puentes seculares de piedra que cruzan ríos y valles y que comunicaban todos con las vías que se dirigían a Fornelos de Montes.
La calzada se adentra en ascendente en la frondosa fraga. Sobre las piedras de la vía, podremos observar las marcas de los carros hechas a lo largo de los siglos. Cuanto más pendiente, más profundos son los surcos. Paralelo al camino, pero en un nivel inferior, existe lo que parece otro camino estrecho abandonado, pero más llano. Tiene pinta de un viejo canal que captaba el agua del río Alén y que posiblemente diera servicio al entorno de la ermita, pues hasta allí parece llegar.
Ponte de Oleiros
https://lh5.googleusercontent.com/p/AF1QipPq_DqFz2GpArVibyBAKiS-H-ysi0iqcyV_g04l=h1440
Puente. (https://www.wikiloc.com/outdoor-trails/roteiro-do-alen-e-barcia-de-mera-rmr-covelo-pontevedra-37730606#wp-37730620)
by RMR Concello de Covelo (https://www.wikiloc.com/wikiloc/user.do?id=5185709)
Lobo Solitario https://s0.wklcdn.com/image_42/1261567/46355564/30536469Master.jpg
https://www.galiciamaxica.eu/galicia/pontevedra/comarca-da-paradanta/covelo/san-xoan-mosteiro-conjunto-etnografico/#La_calzada
Continuamos por la calzada y esta comienza a bajar y pronto podremos apreciar que el río está muy cerca y que el camino se dirige hacia a él. Pero, ¿Cómo lo cruzaremos? No imaginamos el hermoso puente que vamos a atravesar. Tampoco logramos pensar como es que este puente ha permanecido inalterable y casi oculto durante varios siglos. Al mirar a nuestro alrededor, bien podríamos decir que estamos en un precioso decorado. Es aquí donde el color verde alcanza su máxima expresión.
Puente de San Xoán de Mosteiro
Miles de gamas y tonos de verde, mezclados con las cristalinas aguas del río y con la piedra del viejo puente, hacen de este lugar, un lugar incomparable y de insuperable belleza. De un sólo arco, este puente cruza el río continuando la calzada de piedra, que ahora comienza a ascender. El arco es muy ligeramente apuntado lo que nos podría llevar al tipo de puente del siglo XVIII, seguramente contemporáneo a la ermita. Hay quién lo cataloga como románico y la verdad es que podría tener similitudes pero diferentes elementos nos llevan al siglo mencionado, probablemente de principios del XVIII. Puente siglo XVIII
Es probable que este carreiro y este puente fueran parte de una ruta de arrieiros que bien podría ir hasta Verducido, a Puente Anceu, en Fornelos de Montes.
Aprovechando parte de la depresión que forma los valles del Alén y del Tea, puede que fuera la ruta escogida por los arrieros de la zona de Mondariz, o de A Paradanta y diversas partes de O Condado limítrofes con el Miño, para llegar hasta Pontevedra o seguir más al norte. Debemos saber que en las zonas próximas a esta existen varios puentes del siglo XVIII lo que hacen pensar que fueron varias las rutas que aprovechaban los valles del Tea para su acceso al interior de Galicia para después dirigirse generalmente a la costa. Ejemplos de esto son los cercanos puentes de Portafurado y de Piñeiro sobre el Río Caraño, y el de Puente Abuíña y Puente de Fofe. Si seguimos el valle por la orilla izquierda el camino se pierde en las llamadas Costas do Alén y se dirige hacia A Cidade dos Mortos, un lugar que también debemos conocer.
'Fonte Santa'
'Fuente Santa' (https://www.wikiloc.com/outdoor-trails/roteiro-do-alen-e-barcia-de-mera-rmr-covelo-pontevedra-37730606#wp-37730619)
by RMR Concello de Covelo (https://www.wikiloc.com/wikiloc/user.do?id=5185709)
Coordinates (lat,lon): 42.282373,-8.404552
Elevation: 214 meters
https://www.galiciamaxica.eu/galicia/pontevedra/comarca-da-paradanta/covelo/san-xoan-mosteiro-conjunto-etnografico/#Fonte_Santa
Cruzando el puente empezamos a ver restos de muros a ambos lados, hasta que el camino aunque continua, parece llegar a un destino; “a Fonte Santa”. Una fuente, escondida en la profundidad de la fraga, semejante a la que acabamos de ver junto a la capilla. Pero, nos llama la atención poderosamente, un dato; cientos de cruces de madera, piedra y palos se encuentran depositados en la misteriosa fuente. Fonte Santa Parece ser que la tradición cuenta que dejemos una cruz sobre la fuente y bebamos de esta agua, de la cual dicen que no cambia de temperatura en todo el año. Bebiendo, pediremos un deseo. Esta fuente fue sepultada por un deslizamiento de tierra que la mantuvo escondida largo tiempo. Fue redescubierta por el párroco y la señora Tita, que recordaba de niña este lugar. Tan misterioso lugar parece ocultar algún secreto y sobre todo el enigmático nombre del río Alén, el río del más allá.. Se habla de cuevas, ruinas, fuentes romanas, aquelarres, monasterios benedictinos… no es de extrañar por qué la inquisición hizo construir aquí una capilla en el siglo XVIII. Hay también quién cuenta que esto era un camposanto para enterrar a los niños no bautizados… Río Alén
Pozas do Mosteiro
Poza do Mosteiro. Existen indicios que hacen pensar que esta era la ubicación del Mosteiro de S. Xoan ou Sta Maria, sufraganeo del Mosteiro de Melón
Area Arqueolóxica das Costas do Alén
Neveira de Chan da Anduriña
(https://www.galiciamaxica.eu/galicia/neveira-de-chan-da-andurina/)
Foxo do Lobo da Chan de Anduriña
(https://www.galiciamaxica.eu/galicia/foxo-do-lobo-de-chan-da-andurina/)
(https://www.galiciamaxica.eu/galicia/cidade-das-costas-do-alen/) Chouzos do Alen https://s1.wklcdn.com/image_12/382089/27666984/17663056Master.jpg
Chouzos (https://www.wikiloc.com/outdoor-trails/spf-xabaxans-portela-do-foxo-14699392#wp-14699393)
Catalogouno Oscar Franco (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/oscar-franco)
Tradición oral: Existe unha lenda que se repite en varias parroquias da contorna deste ben que fan referencia a unha cidade onde os máis maiores marchaban para morrer.
Afeccións
Descrición:
O que podemos ver neste lugar é un conxunto de 39 edificacións pétreas que semellan chozos. Foron descubertas no ano 2012 e postas en valor no 2018. As estruturas están feitas con perpiaños e cachotería granítica, cunha pequena entrada que dá acceso ao seu interior, case todas orientadas ao leste. Existen referencias bibliográficas do ano 1550 que xa falan deste lugar. Esta "cidade" atópase ao carón da denominada Vía Mariana. Polo de agora descoñécese o seu uso orixinal.
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=103631)
Bustelos. San Caetan
Catalogouno Oscar Franco (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/oscar-franco)
Descrición:
Capela feita a base de perpiaño granítico, de planta rectangular dun só corpo e cuberta a dúas augas con pináculos nas catro esquinas. Na fachada principal apilastrada vemos unha porta de acceso enmarcada e con dúas bufardas horizontais aos lados. Por riba dela unha fiestra lobulada. O conxunto remata nunha pequena espadana dun só van.
Imaxes:
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=94676)
Casa e Animas da Torre
BUSTELOS. FORNELOS de MONTES
Casa da Torre das Animas.
Bustelos . https://goo.gl/maps/BznG7Hjk9py9GE5y8
jdelariera@yahoo.es
Tel +34 689 93 25 44.
Apartamento rural con completo, dormitorio con 4 camas, sala con pequeña biblioteca y cocina, cuarto de baño espacioso, calefacción, WiFi, desayuno y provisiones para hacer cena. Tarifas:
Peregrinos debidamente acreditados con credencial Asociación Vía Mariana: donativo voluntario.
Turistas:60 euros alquiler noche.
Cruceiro
Cruceiro
Cruceiro Funerario
Cruceiro Funerario
Santa María de Estacas
Catalogouno Oscar Franco (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/oscar-franco)
http://patrimoniogalego.net/?p=94672/#respond))
>Descrición:
Edificación feita en perpiaño granítico labrado e escuadrado, con planta de cruz latina e cuberta a dúas augas, agas na ábsida que é a catro. A sancristía atópase adosada a un dos muros laterais con cuberta a tres augas. Presenta pináculos de bola nos extremos. A fachada principal presenta porta de aceso lintelada, pequena fornela coa imaxe de Santa María sobre peaña, e un ocelo con derrame interno. O conxunto remata nunha espadana de dous corpos con tres vans. No exterior destaca a escaleira lateral para poder subir ao campanario.
Imaxes:
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=94672)
Via Crucis da igrexa de Santa María das Estacas
Catalogouno Oscar Franco (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/oscar-franco)
Descrición:
Conxunto composto de 7 cruces baixas, lisas e sen imaxes. A altura de todas elas van dende 54.5 cm. ata os 1.27 m. Varias delas atópanse rotas e tiradas no chan.
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=94684)
Conxunto composto de 7 cruces baixas, lisas e sen imaxes. A altura de todas elas van dende 54.5 cm. ata os 1.27 m. Varias delas atópanse rotas e tiradas no chan.
Cruceiro no adro da igrexa de Santa María das Estacas
Catalogouno Oscar Franco (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/oscar-franco)
Descrición:
Cruceiro que nace sobre tres chanzos de sección cadrada. A súa base cúbica soporta un varal de sección cadrada coas arestas rebaixadas. A continuación vemos o capitel de sección octogonal escalonado. O onxunto remata nunha cruz de pequenas proporcións, de sección octogonal sen imaxes.
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=94680)
Peto de ánimas das Estacas
Catalogouno Oscar Franco (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/oscar-franco)
Descrición:
Peto de ánimas de tipo pechado situado nun muro dunha edificación privada. A fornela, de sección rectangular, posúe un pequeno tellado feito en pedra. No interior vemos un retablo feito en azulexo de recente factura. Na parte baixa da fornela atópase o caixón das esmolas. O conxunto ven acompañado dunha cruz alta, de sección cadrada e cunha altura de 1.65 m.
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=94688)
Albergue CMVMC
Albergue CMVMC. En construccion
Restaurante Casa Nagarola
Socio Colaborador de Via Mariana +34 986 75 05 97 www.restaurantecasanagarola.es
Santa Cruz de Baldomar
Catalogouno Xandlinathry
Descrición:
A igrexa é de estilo barroco e no seu exterior conta cunha pequena torre cunha balaustrada no campanario. No tímpano atópase unha imaxe dun santo, pero en xeral a decoración é escasa. No interior conta coa súa xoia particular, o baldaquino barroco recentemente restaurado, polo demais o seu aspecto é moi sobrio. O Santuario está documentado xa no ano 1711 e debeu de contar cun anaco da cruz de Cristo, xa que en outros documentos se conceden días de indulxencia por venerala. Tamén hai partillas onde se contan os pagos polos comezos das obras de pintura do baldaquino. No ano 2000 atopábase nun estado ruinoso e foi reformado finalizándose no ano 2006 e cuns fantásticos resultados.
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=22787)
http://www.concellodecovelo.es/archivos_editor/file/Sta%20Mari%C3%B1a%20(2).pdf
Ruinas da igrexa monacal de Santa María de Casteláns
Los últimos vestigios del Monasterio existente, comprado en su dia por Peinador. Parte de las piezas del mismo se pueden contemplar en Mondariz Balneario. Sobre el año 1400 ya se encontraba abandonado y quedara bajo la tutela del cenobio de la Franqueira
https://www.wikiloc.com/outdoor-trails/covelo-castelanes-18032236#wp-18032249
https://www.galiciamaxica.eu/pontevedra/castelans/
Catalogouno FreeCat (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/freecat)
A igrexa pertenceu a un antigo mosteiro de monxas bieitas, aínda que como igrexa pertenceu ao mosteiro cisterciense de Melón. Na actualidade só se conserva o arranque dos muros da ábsida. Esta é de planta pentagonal e está encostada a un tramo recto. En tres tramos da ábsida e flanqueadas por columnillas, abríanse senllas xanelas de elaborada ornamentación. Parte destas xanelas, máis o arco triunfal e os seus capiteis, podense atopar nos xardíns do Balneario de Mondariz. Tamén na capela de San Roque de Pontevedra, atopamos unha arcada cos fustes e capiteis reutilizados nun lateral do templo, probablemente do claustro do mosteiro.
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=725)
https://s2.wklcdn.com/image_12/382089/18032249/11380067Master.jpg
http://www.concellodecovelo.es/archivos_editor/file/Sto%20Estevo.pdf
Igrexa e Rectoral. Sta. Marinha
Rectoral Sta. Marinha de Covelo
by Luis do Freixo(https://www.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=17826148)
https://s2.wklcdn.com/image_12/382089/17826148/11249828Master.jpg
https://s0.wklcdn.com/image_12/382089/17826148/11249829Master.jpg https://s1.wklcdn.com/image_12/382089/17826148/11249830Master.jpg
Catalogouno Xandlinathry (http://patrimoniogalego.net/index.php/author/xandlinathry) o 10-06-2012
Ficha completa en patrimoniogalego.net (http://patrimoniogalego.net/?p=20800)
http://www.concellodecovelo.es/archivos_editor/file/Sta%20Mari%C3%B1a%20(2).pdf
You can add a comment or review this trail
Comments