Amarreen ibilbidea

Amarreen ibilbidea
Gaur egun Pasaiako portua azpiegitura moderno bat da, kai eta instalakuntza industrialez hornituta. Hala ere, ondare historiko garrantzitsua duen portu bat ere ba da. Ondare horren parte bat portuaren aspaldiko jarduerari buruzko istorio ugari kontatzen dizkigu: Pasaiako amarralekuak dira. Nabigazioaren hastapenekin uztartzen dira portuak; milurtetan zehar gizakiak kostaldeko zoko babestuak bilatu dituzte. Bertan harkaitzetara edota zuhaitzetara lotzen ziren ontziak. Babes natural horiek hobetzeko lehenengotako lanak ontzi eta txalupak lotzeko puntuak hobetzea edo amarratzeko gune berriak eraikitzea izan dira. Denborarekin geroz eta amarraleku sendoagoak eta seguruagoak egiten joan ziren. Azkenik, XX. mendean, dragaketa handiak, kaiak, malekoiak eta molla handiak eraikitzea iritsi zen

SP1 KALPARRAKO KANOIA
Pasaian amarratzeko erabiltzen ziren kanoiak Real Compañía Guipuzcoana de Caracas-ena ziren. 1728an sortutako enpresa honek Venezuelako kakaoa merkaturatzeko monopolioa izan zuen. Badaezpada norbaitek “Guipuzcoana”-ren eskubideak eztabaidan jarri nahi bazituen, kanoi honen ondoko harrian Gipuzkoako armarria zizelkaturik ikus daiteke, “Guipuzcoana”-ren jabetza aldarrikatzeko edo jarria. Dena dela, Kalparrako muturrean dagoen armarri honek berretsi egiten du bertan dagoen amarraleku honen garrantzia.

SP2 ONDARTXOKO AMARRATZE-BLOKEAK
Horrelako bi topatzen dira Pasai San Pedroko Ondartxo inguruan. Ondartxokoek aditzera ematen dutena zera da, bloke horietan bi bapore paraleloan Ipar-mendebalde-Hego-ekialde zentzuan amarratu zitezkeela. Agian Astilleros Askorreta eraikitzen ari zirenean, 1950tik aurrera, eraikuntzarako materialak deskargatzeko erabili zuten amarralekua.

SP3 HARRIZKO ZULOAK ETA BURNIZKO BEGIAK KARABINERONEAN
Harrian egindako bi zulo daude hemen, Erdi Arokoak agian. 19. mende aldera, ordea, arroka sendoenetan zulo sakon batean burdinezko barra lodi bat sartzen zen, haren buruan begi bat zuena. Begiak 40 cm inguruko burdinezko uztai bat zeukan, itsasontzien sokak bertatik pasatzeko. 19. mendean Karabineroek zaintzen zituzten portuak, eta haien postu bat inguru hauetan zegoen; hortik dator leku-izena

SP4 PUNTETAKO KANOIA
Kanoi hau Real Compañía Guipuzcoana de Caracas-en amarratze-sarearen azken aztarnetako bat da. Real Compañía de Filipinasek jaso zuen amarratze-sare horren jabetza 1785az geroztik. Pasaiako portua zen bi enpresa boteretsu hauen itsasontzi-basea, eta bertan eraiki zituzten beren ontziak. 1814an Konpainiak saldu zituen ondasunen artean hauek aipatzen dira: “22 aingura, 4 arpeu, 15 kanoi eta 4 ziridun uztai portu honetako kanalaren eta hondartzaren eta mollen luzera osoan ontziak amarratzeko.”

SJ1 BONANTZAKO KANOIA
17. mendetik aurrera, balio ez zuten kanoi zaharrak ontziak amarratzeko erabiltzen hasi ziren; lurrean egindako zulo batean, esolak balira bezala, sartzen zituzten. Hemengo hau harrizko zilindro baten erdian dago jarrita; itsasberan igertzen da hoberen. Horrelako amarralekuak portuan zehar banatutako buia eta aingurekin osatzen ziren.

SJ2 ERREKAKO KANOIA ETA ZULOAK
Kokapen honetan bi kanoi daude: bat gure parean dago eta bestea 40m iparralderago, hormaren kontra. Gertuko kanoiaren ondoan harrian egindako bi zulo ere badaude; haiek ere ontziak amarratzeko dira. Horrelako harrizko zuloak oso zaharrak dira seguraski, Erdi Arokoak agian.

SJ3 KANTINAKO HARRIZKO ZULOA
Harrian zizelkaturiko zuloa. Amarratzeko puntu hauetara iristea ez da beti erraza izaten; oso litekeena da horietako askotan soka lodiren bat edo kate potolo bat uretaraino zintzilik izatea, eta marinelek txalupa baten bidez edozein marearekin bertara iristeko aukera izatea

* Informazio iturria: Pasaiako Udala